درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 241

نداشته باشد 3. طائع و مختار باشد 4. متعمّد باشد.

به مجرّد لقای ختانتین کفاره ثابت می‌شود ولی مساحقه کفاره ندارد. وطی میت و بهیمه و صغیره موجب کفاره نیست و در صورت انزال، قضا واجب است.

شافعیه؛ فقط جماع موجب قضا و کفاره است، آن هم با شرایط زیر:

1. از شب نیت روزه داشته باشد و الّا گرچه امساک واجب است ولی جماع در روز موجب کفاره نیست چون صائم نبوده است 2. عمدی باشد 3. اکراهی نباشد 4. علم به حرمت داشته باشد 5. روزه رمضان باشد 6. جماع به تنهایی باشد نه همراه با اکل والّا کفاره ندارد 7. مکلف باشد نه کودک 8. تا غروب جنون به او عارض نشود 9. از روی اشتباه نسبت به روز و شب نباشد 10. دخول به اندازه ختنه‌گاه باشد 11. فاعل باشد نه مفعول.

مالکیه؛ هر مفسدِ صومی موجب قضا و کفاره است. مفسدات صوم عبارت‌اند از:

1. جماع موجب غسل و خروج منی بدون جماع موجب کفاره است نه قضا به شرط آن که نظر و فکر را ادامه دهد و عادت او بر انزال در تدوام نظر باشد 2. تعمّد قی 3. وصول مایع به حلق عمداً 4. رساندن چیزی به معده عمداً و بدون عذر، از بالا باشد یا پایین.

کفاره به شرطی لازم است که در روزه ماه مبارک باشد نه دیگر روزه‌های واجب و از روی علم و اختیار و عمد باشد و مسافر نباشد. (1)

موجبات قضا

1. مبطلات موجب قضا، در ماه رمضان‌

امامیه؛ مشهور میان امامیه آن است که در موارد زیر قضای ماه رمضان واجب است