درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 341

شافعیه؛ بر هر مسلمانی که مخارج خود و زن و فرزندانش را دارد واجب است فطریه خود و افراد لازم‌النفقه‌اش را بپردازد و آن‌ها عبارت‌اند از همسر غیر ناشزه، اصل خود و فرع خود اگر فقیر یا مسکین هستند و مملوک ولو آبق باشند.

مالکیه؛ بر هر مسلمانی که فقیر نیست و قوت خود و لازم‌النفقه‌اش را دارد و می‌تواند فطریه را ولو با قرض کردن بپردازد، واجب است فطریه خود و افراد لازم‌النفقه‌اش از اقارب را بپردازد و آن‌ها عبارت‌اند از پدر و مادر فقیر، فرزندان ذکور فقیر و دختران فقیری که ازدواج نکرده‌اند و مملوک و زوجه خود و زوجه پدرش که فقیر است.

یادآوری:

غیر از حنبلیه، سایر مذاهب شرط وجوب پرداخت فطریه افراد تحت تکفل را فقر می‌شمرند، در حالی که طبق مذاهب امامیه شرط آن صدق عیلولت است ولو فقیر هم نباشند. (1)

4. مقدار فطریه‌

امامیه؛ یک صاع از گندم، جو، خرما، کشمش، برنج یا ذرّت بپردازد و اگر قیمت یکی از این‌ها را بپردازد کفایت می‌کند.

حنبلیه؛ یک صاع از گندم، جو، خرما، کشمش و مانند آن می‌پردازد.

حنفیه؛ برای هر فرد، نصف صاع گندم یا یک صاع خرما یا جو و یا کشمش باید پرداخت ولی می‌تواند قیمت آن‌ها را به فقرا بپردازد.

شافعیه؛ برای هر فرد یک صاع از قوت غالب است، ولی بهتر است از گندم، جو، برنج، عدس، خرما، کشمش و مانند آن باشد، البته نمی‌شود نصف از یک قوت و نصف از قوت دیگر داد و پرداخت قیمت کافی نیست.