درسنامه درآمدی بر فقه مقارن صفحه 350

باب بیع و مکاسب محرمه‌

1. اشاره‌

آنچه تاکنون آوردیم و نگاه مذاهب اسلامی به آن، مورد بررسی قرار گرفت، بیشتر مربوط به ابواب عبادات بود و اختلافات عمده و اساسی مذهب امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت را ارائه می‌کرد و به نمایش می‌گذاشت. مباحث عبادات از آن جهت به طور تفصیلی و گسترده طرح گردید که بیشتر مورد ابتلا و نیاز کسانی است که در اماکنی مانند مدینه و مکه یا در جاهایی که شیعه با اهل سنت ارتباط دارند و با هم زندگی می‌کنند. اکنون مناسب است به طور فشرده و اجمال، به سایر ابواب فقهی؛ اعم از معاملات و مباحث نکاح و طلاق و ... نیز اشاره‌ای داشته باشیم که چارچوب کلی اندیشه فقهیِ مذاهب اسلامی تا حدّی روشن و مشخص شود.

2. احکام کلی بیع‌

در معاملات و عقود مختلف شرعی؛ همچون بیع، اجاره، مضاربه، شرکت، مزارعه، مساقات، حواله، عاریه، ودیعه، قرض، هبه و ربا چارچوب کلی فتاوا و نظریات فقهی در تمامی مذاهب اسلامی یکسان مشاهده می‌شود و تفاوت‌ها چندان گسترده و چشمگیر به حساب نمی‌آید و بهتر است برای آشنایی بیشتر، به برخی امور کلیدی و مهم اشاره شود. از نظر تمامی مذاهب اسلامی، بیع ممکن است معاطاتی و یا با صیغه باشد. عاقد باید عاقل،