- پیشگفتار 1
- مقدمه 5
- اشاره 10
- اشاره 10
- فصل اول: آشنایی با پیشینه مذاهب فقهی و چکیدهای از آراء اصولی آنها 10
- 1. برجستهترین مشترکات مذهبی عامه و خاصه 11
- اشاره 12
- 2. پیدایش مکتب اهل حدیث و اهل رأی در میان عامه 12
- الف) مکتب اهل حدیث 12
- ب) مکتب اهل رأی 13
- 4. مذهب حنفی (نخستین مذهب) 15
- 3. پیدایش مذاهب چهارگانه عامه 15
- اشاره 15
- اصول اساسی مذهب حنفی 16
- اشاره 19
- 5. مذهب مالکی (دومین مذهب) 19
- مهمترین منابع فقهی مذهب حنفی 19
- اصول اساسی مذهب مالکی 20
- مهمترین منابع فقهی مذهب مالکی 23
- اشاره 24
- 6. مذهب شافعی (سوّمین مذهب) 24
- اصول اساسی مذهب شافعی 25
- مهمترین منابع فقهی مذهب شافعی 26
- 7. مذهب حنبلی (چهارمین مذهب) 26
- اشاره 26
- اصول اساسی مذهب حنبلی 28
- مهمترین منابع فقهی مذهب حنبلی 29
- برخی از آراء کلامی احمد بن حنبل 29
- 8. تداوم مذهب حنبلی در قرون متأخّر 30
- فصل دوم: مقایسه اصول اساسی استنباط مذاهب اسلامی 33
- 1. قرآن کریم 33
- اصول اساسی استنباط 33
- 4. سنت نبوی منقول به خبر مرسل و ضعیف 34
- 3. سنت نبوی منقول به خبر واحد ثقه 34
- 2. سنت نبوی متواتر و مشهور 34
- 6. قول صحابی 35
- 5. سنت اهل بیت: 35
- 7. اجماع 36
- 8. قیاس 36
- 9. استحسان 37
- 10. عرف و عادت 38
- 11. استصحاب 38
- 12. استقراء 39
- 13. استدلال 40
- 14. شرع من قبلنا 40
- 15. البرائة الاصلیة یا الاباحةالاصلیة 41
- 16. مصالح مرسله 41
- 17. سدّ ذرائع و فتح ذرائع 42
- 18. مراعاة الخلاف 43
- 19. عمل اهل مدینه 43
- 21. اصالة الاحتیاط 44
- 20. اصالة التخییر 44
- اقسام حکم شرعی 45
- 1. اقسام حکم تکلیفی 45
- 2. تقسیم حکم به «واقعی اوّلی» و «واقعی ثانوی» 45
- 3. معنای «سنت» و فرق آن با «مستحب» و «مندوب» 46
- 4. معنای کراهت و ترک اولی 47
- 1. آب مطلق 49
- احکام آبها 49
- 1. احکام آبها و مطهّرات 49
- فصل سوم: «طهارت» از دیدگاه مذاهب اسلامی 49
- 2. آب کثیر 49
- 3. ملاک آب کثیر 50
- مطهّرات 51
- 2. آب مضاف 51
- 1. آب مطلق 51
- 4. آب قلیل 51
- 3. استحاله 52
- 4. سوزاندن نجاست با آتش 52
- 5. آفتاب 53
- 6. زمین 53
- 7. جمعبندی 55
- 2. اعیان نجس 56
- نجاسات 56
- 2. ادرار و مدفوع حلال گوشت 56
- 1. ادرار و مدفوع غیر حلال گوشت 56
- 3. منی 57
- 4. وَذْی و مَذْی و وَدْی 57
- 6. خون 58
- 5. قی (استفراغ) 58
- 8. مردار 59
- 7. میّت 59
- 9. اجزای مردار 59
- 11. فقّاع 60
- 10. شراب 60
- 14. قیح (چرک و زرد آب) 61
- 12. سگ و خوک 61
- 13. کافر 61
- 15. جمعبندی نجاسات 62
- احکام تخلّی 63
- 3. احکام تخلّی 63
- 2. رو به قبله یا پشت به آن نبودن 63
- 1. وجوب ستر عورت 63
- 4. تخلّی در ملک دیگران و در موقوفات 64
- 3. تخلّی بر قبور 64
- 6. تخلّی در جاده، خیابان و محل عبور و مرور مردم 65
- 5. تخلّی در آب راکد و جاری 65
- 7. استبرا 65
- 8. استنجا و تطهیر محل خروج ادرار و مدفوع 66
- 10. مکروهات تخلّی 67
- 9. چگونگی انجام استنجا 67
- 11. مستحبات تخلّی 67
- احکام وضو 69
- 2. مذی و ودی 69
- نواقض وضو 69
- 4. احکام وضو 69
- 1. ادرار، مدفوع و باد معده و روده 69
- 5. استحاضه قلیله 70
- 4. امور زایلکننده عقل 70
- 3. خواب غالب بر چشم و گوش 70
- 7. لمس 71
- 6. مسّ عورت 71
- 9. خون و قیح 72
- 8. استفراغ 72
- 10. قهقهه 73
- 11. ارتداد و خوردن گوشت شتر 73
- 12. جمعبندی نواقض 74
- احکام وضو 74
- 1. شستن صورت 74
- 2. از بالا به پایین شستن صورت 75
- 4. مسح سر 76
- 3. شستن دستها 76
- 5. آب مسح 77
- 6. مسح سر با داشتن حایل 77
- 8. مسح پا با داشتن حایل 78
- 7. مسح پاها 78
- 9. ترتیب 79
- 10. موالات 79
- 11. نیّت 80
- شرایط و غایات وضو 81
- 12. جمعبندی 81
- 2. شرایط مورد اختلاف در وضو 82
- 3. غایات مورد اتفاق در وضو 82
- 4. غایات مورد اختلاف در وضو 83
- 5. وضوهای مستحب 83
- 1. معنای سنتها و مستحبات وضو 84
- مستحبات و مکروهات وضو 84
- 2. مستحبات وضو 85
- 3. معنای مکروهات وضو 85
- 4. مکروهات وضو 86
- غسل جنابت 87
- 2. احتلام 87
- 5. احکام غسل 87
- 1. موجبات غسل جنابت 87
- 3. واجبات غسل جنابت 88
- 5. محرّمات در حال جنابت 89
- 4. اعمالی که غسل جنابت در آنها لازم است 89
- 6. مکروهات حال جنابت 90
- 7. کفایت غسل جنابت از وضو 90
- 2. سنّ بلوغ دختران و حکم آن 92
- احکام حیض 92
- 6. احکام بانوان 92
- 1. تعریف حیض 92
- 3. یائسگی و حکم آن 93
- 4. سنّ یائسگی 93
- 5. مدّت حیض 94
- 6. اکثر طهر 94
- 9. محرّمات مورد اختلاف در زمان حیض 95
- 7. اقلّ طهر 95
- 8. محرّمات مورد اتفاق در زمان حیض 95
- 10. استماع آیه سجده در حال جنابت و حیض 96
- 1. تعریف استحاضه 97
- احکام استحاضه 97
- 2. اقسام استحاضه 97
- 11. کیفیت غسل حیض 97
- 4. حکم استحاضه 98
- 3. غسل استحاضه 98
- 1. تعریف نفاس 99
- 2. اقلّ نفاس 99
- احکام نفاس 99
- 1. غسل مسّ میت 100
- 4. حکم نفاس و غسل آن 100
- 3. اکثر نفاس 100
- سایر اغسال واجب و مستحب 100
- 3. از دنیا رفتن 101
- 4. جمعبندی غسلهای واجب 101
- 2. مسلمان شدن کافر 101
- 5. غسلهای مستحب 102
- 1. نداشتن آب 103
- 2. طلب و جستجوی آب 103
- مسوّغات تیمّم 103
- 7. احکام تیمّم 103
- تیمّم 103
- 3. ترس و تعذّر از استعمال آب 104
- 4. داشتن آب غیر کافی 104
- 5. تیمم در تنگی وقت نماز 105
- 6. چیزهایی که تیمّم بر آنها صحیح است 105
- 7. نیت در تیمم 106
- 8. مسح صورت 106
- 11. موالات 107
- 10. ترتیب 107
- 9. مسح دستها 107
- 12. تسمیه 108
- احکام محتضر 109
- 8. احکام درگذشتگان 109
- 1. برگرداندن محتضر به سوی قبله 109
- احتضار و غسل میت 109
- غسل میّت 110
- 2. تلقین 110
- 1. غسل میت 110
- 2. شرایط مورد اتفاق در وجوب غسل میت 111
- 3. غسل جنین سقط شده 111
- 5. تعداد غسل میت 112
- 4. غسل مقداری از جسم 112
- 6. کیفیت غسل میت 113
- 8. همگن و همسان بودن غاسل 114
- 7. حنوط 114
- 10. فقدان همگن 115
- 9. غسل دادن زن و شوهر به وسیله یکدیگر 115
- 2. حداقل مقدار لازم در کفن 116
- کفن میّت 116
- 1. وجوب تکفین 116
- 3. شرایط و ویژگیها، و سنتها و مستحبات کفن 117
- 1. حکم نماز میت 118
- نماز میت 118
- 4. شرایط مورد اختلاف: حاضر بودن میت 119
- 3. شرایط مورد اتفاق در نماز میت 119
- 2. شرایط کسانی که بر میت نماز میگزارند 119
- 5. قرار دادن جنازه در برابر نمازگزار 120
- 6. قرار دادن میت بر زمین 120
- 8. نماز میت در حال ایستاده 121
- 7. واجبات و ارکان نیت در نماز میت 121
- 9. تعداد تکبیرهای نماز میت 121
- 10. چگونگی نماز میت و آداب آن 122
- 11. اقامه نماز میت در مسجد 123
- 12. شهید 124
- 13. اولیای میت 125
- 14. وقت اقامه نماز میت 127
- 1. تشییع میت 127
- تشییع میّت 127
- 2. شرکت زنان در تشییع جنازه 128
- 1. دفن میت 129
- 2. دفن میت به سمت قبله 129
- دفن میّت 129
- 3. قرار دادن لحد برای قبر 129
- 4. مستحبات و مکروهات دفن 130
- احکام قبور 130
- 1. نوشتن روی قبر 130
- 2. بنای بر قبور 131
- 3. نبش قبر 131
- 5. گریستن بر میت 132
- 4. تعزیت و تسلیت به مصیبتزدگان 132
- 2. زیارت اهل قبور برای زنان 133
- 1. زیارت اهل قبور برای مردان 133
- زیارت اهل قبور 133
- 3. زیارت قبر پیامبراعظم صلی الله علیه و آله و سلم 134
- 1. نمازهای واجب و نافلهی یومیهو اوقات آنها 135
- 2. تعداد نمازهای واجب یومیه 135
- 1. اهمیت نماز 135
- نمازهای واجب یومیه 135
- فصل چهارم: مباحث نماز از دیدگاه مذاهب اسلامی 135
- 1. وقت نماز ظهر 136
- 2. وقت نماز عصر 136
- اوقات نمازهای واجب یومیه 136
- 3. وقت نماز مغرب 137
- 5. وقت نماز صبح 138
- 4. وقت نماز عشا 138
- 6. اقامه نماز در برخی زمانها دارای نهی است 139
- 7. نماز متعلق نهی 139
- 9. موارد جواز جمع میان دو نماز 141
- 8. جمع بین نمازهای ظهر و عصر، مغرب و عشا 141
- تعداد و احکام نمازهای نافله 142
- 1. نمودار نمازهای غیر واجب 142
- 2. تفصیل نمازهای نافله 143
- 3. نمازهای شب و وتر و حکم قنوت در آنها 146
- 4. حکم قنوت در نمازها 147
- اشاره 149
- 2. مقدمات نماز: 149
- 1. حکم قبله 150
- قبله 150
- 3. جهل به جهت قبله 151
- 2. تعریف قبله 151
- 4. نماز در جوف و بام کعبه 152
- 2. حدّ عورت و پوشش در نمازها 153
- 1. حکم ستر عورت در نماز 153
- لباس نمازگزار 153
- 4. حد پوشش مردان در غیر نماز 154
- 3. حکم پوشش در غیر نماز 154
- 5. حد پوشش زنان در غیر نماز 155
- 6. نگاه مرد به زن نامحرم 156
- 7. نگاه زن به مرد نامحرم 156
- 8. حکم لمس و صدا 157
- 9. شرایط لباس نمازگزار 157
- 11. نماز زن و مرد در کنار یکدیگر 158
- 10. شرایط مکان نمازگزار 158
- 13. نماز در مقبره 159
- 12. مکانهایی که نماز در آنها مکروه است 159
- 15. عبور از مقابل نمازگزار 160
- 14. قرار دادن سُتره 160
- 16. جلوگیری نمازگزار از عبور دیگران 161
- احکام مساجد 162
- 2. آداب مسجد 162
- 1. نمازگزاردن در مسجد 162
- 3. محل عبور قرار دادن مسجد 163
- 4. خوابیدن در مسجد 163
- اذان و اقامه 164
- 5. وارد کردن نجس و متنجس در مسجد 164
- 1. مشروعیت اذان 164
- 2. جایگاه اذان 165
- 3. الفاظ مورد اتفاق در اذان 165
- 4. الفاظ مورد اختلاف در اذان 165
- 6. حکم اقامه 166
- 5. حکم اذان 166
- 7. فاصله بین اذان و اقامه 167
- 8. الفاظ اقامه 168
- 9. اذان و اقامه برای زنان 169
- 10. اذان برای اموری خاص 170
- 3. ارکان و واجبات نماز 171
- اشاره 171
- 1. ارکان و واجبات نماز 172
- واجبات نماز 172
- واجب اول: نیّت 175
- 1. معنا و حکم نیت 175
- 2. تلفظ به نیت 176
- 2. لفظ تکبیرة الاحرام 177
- 1. معنای تکبیرة الاحرام و حکم آن 177
- واجب دوم: تکبیرة الاحرام 177
- 1. حکم قیام در نمازهای فریضه و نافله 178
- واجب سوم: قیام 178
- 2. مقدار لازم در قیام 178
- 1. حکم فاتحة الکتاب و ذکر 179
- واجب چهارم و هفتم: قرائت و ذکر 179
- 3. تکفیر یا تکتّف (دست بسته نماز خواندن) 180
- 2. حکم قرائت مأموم 180
- 4. حکم بسمله 181
- 6. دعای افتتاح 182
- 5. استعاذه 182
- 7. تأمین (آمین گفتن پس از حمد) 183
- 9. مقدار لازم از سوره در قرائت 184
- 8. قرائت سوره، بعد از فاتحه 184
- 10. حکم قرائت سوره برای امام و مأموم و منفرد 185
- 11. تکبیرهای انتقال 185
- 12. بالا بردن دستها هنگام تکبیرها 186
- 13. باز کردن بین دو پا 186
- 1. حکم رکوع 187
- واجب پنجم 187
- 2. ذکر رکوع 187
- 3. ذکر برخاستن از رکوع 188
- 2. حکم سجده 189
- 1. چگونگی رفتن به سجده و برخاستن از آن 189
- واجب ششم: سجده 189
- 4. ما یصحّ السجود علیه 190
- 3. اعضای سجود 190
- 5. بالا بودن موضع سجده 191
- 6. ذکر سجده و مقدار آن 192
- 7. چگونگی قرار دادن اعضای سجده بر زمین 192
- 8. چگونگی نشستن پس از سجده 193
- 10. نشستن بین دو سجده 194
- 9. جلسه استراحت 194
- 11. سجده تلاوت 195
- 12. مواضع سجده تلاوت 195
- 14. سجده شکر 196
- 13. دعای هنگام سجده تلاوت 196
- 17. ذکر تشهد 197
- 16. تشهد آخر 197
- 15. تشهد اول 197
- واجب هشتم: تشهد 197
- 18. استحباب اشاره با انگشت سبابه 198
- 20. صلوات در تشهد آخر 199
- 19. صلوات در تشهد اول 199
- 21. دعا در تشهد آخر 200
- 23. صیغه سلام 201
- 22. سلام 201
- واجب نهم: سلام 201
- 24. توجه و اشاره به چپ و راست هنگام سلام 202
- 25. نیت در سلام 202
- واجب دهم: ترتیب 203
- 1. ترتیب 203
- واجب یازدهم: موالات 204
- 1. موالات 204
- 4. مبطلات و مکروهات نمازو احکام سهو و شک 205
- 1. مهمترین مبطلات نماز 205
- مبطلات نماز 205
- 1. مکروهات نماز 207
- 2. شک در عدد رکعات 207
- احکام شک و سهو در نماز 207
- 3. اسباب سجده سهو 208
- 4. حکم سجده سهو 209
- 5. چگونگی سجده سهو 210
- نماز مسافر 212
- شرایط قصر خواندن نماز 212
- 5. نماز مسافر و نماز جماعت 212
- 1. مسافت شرعی 212
- 1. قصر نماز در سفر 212
- 4. سفر شغلی 213
- 5. گذشتن از حدّ ترخص 213
- 3. مباح بودن سفر 213
- 2. قصد سفر از زمان خروج 213
- 7. نیت اقامت 214
- 6. اقتدای مسافر به حاضر 214
- نماز جماعت 215
- احکام نماز جماعت 215
- 1. حکم جماعت در نمازهای روزانه 215
- 3. به جماعت خواندن نمازهای غیر روزانه 216
- 2. اهمیت نماز جماعت/ 216
- 4. شرایط امام جماعت؛ موارد اتفاقی 217
- 5. شرایط امام جماعت؛ موارد اختلافی 218
- 6. اقتدا به مخالف در مذهب یا اجتهاد 218
- 7. اتحاد مکان و نبودن حایل 219
- 8. نماز پیرامون کعبه 220
- 9. حکم مسبوق 220
- 6. نمازهای دیگر: 221
- اشاره 221
- نماز جمعه 222
- 1. اذن حاکم 222
- شرایط وجوب اقامه نمازجمعه 222
- 1. وجوب نماز جمعه 222
- 3. عدد شرکتکنندگان 223
- 4. تعدّد جمعه و رعایت فاصله 223
- 2. جماعت 223
- 5. محل اقامه نمازجمعه 224
- 6. ایراد دو خطبه 225
- 8. شرایط مکلّفان به شرکت در نماز جمعه 225
- 9. محتوای خطبه نماز جمعه 225
- 7. عدالت امام جمعه 225
- 10. حرف زدن در حال خطبه 226
- 12. چگونگی نماز جمعه 227
- 11. شرط عربی بودن خطبه 227
- 1. حکم نماز عید 228
- نماز عیدین 228
- 2. چگونگی نماز عید 229
- نماز آیات 230
- 1. حکم نماز کسوف و خسوف 230
- 4. تکبیرهای ایام عید 230
- 3. آداب نماز عید 230
- 3. چگونگی انجام نماز کسوف و خسوف 231
- 2. اقامه نماز کسوف و خسوف به جماعت 231
- 5. سایر آیات 232
- 4. نماز زلزله 232
- نماز استسقا 233
- 6. حکم نماز استسقا 233
- 7. چگونگی انجام نماز استسقا 233
- 8. آداب نماز استسقا 234
- نماز تراویح 234
- 9. نماز تراویح 234
- 10. مندوبات نماز تراویح 235
- 11. برخی نمازهای مستحب 236
- فصل پنجم: مباحث روزه از دیدگاه مذاهب اسلامی 237
- اشاره 237
- 2. اقسام روزه 238
- روزه و مبطلات آن 238
- 1. تعریف روزه 238
- 3. وجوب روزه ماه مبارک رمضان 239
- 4. مبطلات روزه که مورد اتفاق است 239
- 1. مفسدات موجب قضا و کفاره در ماه رمضان 240
- مفطرات روزه 240
- 1. مبطلات موجب قضا، در ماه رمضان 241
- موجبات قضا 241
- 1. شرایط وجوب روزه 243
- احکام روزه 243
- 3. قضای روزه رمضان 244
- 2. کسانی که روزه بر آنها واجب نیست 244
- 4. فدیه تأخیر قضای رمضان 245
- 5. کفاره افطار عمدی 245
- 7. روزه در مناطق قطبی 246
- 6. قضای نماز و روزه از سوی میت 246
- 8. روزه مسافر 247
- 9. حکم روزه در سفر 247
- 1. ثبوت ماه رمضان 248
- 2. شرطیت اتحاد افق 248
- احکام هلال 248
- 5. راههای اثبات هلال 249
- 3. اعتبار حکم حاکم 249
- 4. اعتبار قول منجّمان 249
- 1. روزههای حرام 250
- اقسام روزه 250
- 3. روزه یومالشک 251
- 2. روزه مستحب گرفتن زن 251
- 5. روزه عاشورا 252
- 4. روزههای مکروه 252
- 7. شب قدر 253
- 6. روزههای مستحب 253
- احکام اعتکاف 254
- 3. شرایط مورد اتفاق در اعتکاف 254
- 2. مدت اعتکاف 254
- 1. اعتکاف 254
- 5. طهارت از جنابت، حیض و نفاس 255
- 4. روزه در زمان اعتکاف 255
- 7. خروج از مسجد در حال اعتکاف 256
- 6. مسجد محل اعتکاف 256
- 8. آمیزش جنسی در حال اعتکاف 257
- 9. محرّمات و مفسدات دیگر در اعتکاف 258
- 3. شرایط وجوب حج 259
- 2. واجبات احرام 259
- 1. وجوب حج، یک بار در عمر 259
- وجوب حج 259
- 1. وجوب حج و شرایط و اقسام آن 259
- 2. فوری یا تراخی بودن وجوب حج 259
- فصل ششم: مباحث حج و عمرهاز دیدگاه مذاهب اسلامی 259
- 5. وجوب همراه داشتن مَحْرم (بر زنان) 260
- 4. اسلام، شرط صحت یا وجوب 260
- 8. نیابت از بلد یا میقات 261
- 6. نیابت در حج 261
- 7. استنابه برای مستطیع عاجز یا میّت 261
- 1. انواع حج 262
- 2. حج قِران 262
- اقسام حج 262
- 3. انتخاب نوع حج 263
- 2. احرام قبل از میقات 264
- 1. مواقیت مکانی 264
- میقات احرام 264
- 3. عبور از میقات بدون احرام 265
- 4. ماههای حج 265
- 1. مستحبات احرام 266
- 5. احرام قبل از ماههای حج 266
- احرام 266
- 3. واجبات احرام 267
- 2. تیمم بدل از غسل احرام 267
- 4. حکم تلبیه 268
- 5. ذکر تلبیه 269
- 1. شکار صحرایی وحشی 270
- 3. تروک احرام 270
- 2. جماع و مقدمات آن 270
- 3. عقد ازدواج برای خود و دیگران 270
- 6. پوشیدن چیز دوخته 271
- 5. استفاده از عطریّات و چیزهای خوشبو 271
- 4. استمنا و خود ارضایی جنسی 271
- 8. سرمه کشیدن 272
- 7. پوشیدن چکمه و جوراب و مانند آن 272
- 9. فسوق 272
- 12. کشتن جانوران ساکن در بدن 273
- 10. جدال 273
- 13. انگشتر به دست کردن 273
- 11. نگاه در آینه 273
- 14. پوشش زیور برای زنان مُحرم 274
- 15. روغن مالی به بدن 274
- 18. پوشاندن صورت برای زنان 275
- 17. پوشاندن سر برای مردان محرم 275
- 16. ازاله مو 275
- 22. کندن دندان 276
- 19. استظلال 276
- 20. بیرون آوردن خون از بدن خود 276
- 21. ناخن گرفتن 276
- 23. کندن درخت یا گیاهان روییده در حرم 277
- 24. سلاح در بر داشتن (مسلّح شدن) 277
- 25. حنا 277
- 26. محرمات احرام به صورت شعر 278
- 2. حکم ورود به مکه 279
- ورود به مکه 279
- 4. طواف و نماز آن 279
- 5. سعی 279
- 6. تقصیر 279
- 1. قطع تلبیه در احرام عمره تمتّع 279
- 3. آداب ورود به مکه و مسجدالحرام 280
- طواف 281
- اقسام طواف 281
- 1. طواف قدوم 281
- 2. طواف عمره تمتّع 282
- 4. طواف زیارت 282
- 3. طواف عمره مفرده 282
- 7. طواف مستحب 283
- 8. شرایط طواف 283
- 5. طواف نساء 283
- 6. طواف وداع 283
- 9. واجبات طواف 285
- 10. مستحبات طواف 286
- 11. اضطباع 287
- 12. رَمَل 288
- 1. وجوب سعی میان صفا و مروه و شرایط و کیفیت آن 289
- 13. نماز طواف 289
- سعی میان صفا و مروه 289
- 3. تکرار سعی 290
- 2. تعداد سعی 290
- تقصیر 291
- 1. حلق یا تقصیر در عمره تمتّع 291
- 2. تعداد افعال واجب در عمره تمتّع 292
- 4. حلق یا تقصیر در عمره مفرده 293
- 3. چگونگی تقصیر 293
- 5. تعداد افعال واجب در عمره مفرده 294
- احرام حج 295
- 1. زمان و مکان احرام حج 295
- 9. مناسک منا 295
- 7 احرام حج 295
- 8. وقوف به عرفات و مشعر 295
- 2. قطع تلبیه در احرام حج 296
- وقوف در عرفات 296
- 1. زمان وقوف در عرفات 296
- 2. خطبه امام در عرفات 297
- 4. جمع نماز ظهر و عصر در عرفات 298
- 3. قصر یا تمام بودن نماز امام و سایر حجاج در عرفات 298
- 5. نماز جمعه در عرفات 299
- 6. مستحبات وقوف در عرفات 299
- 7. زمان کوچ از عرفات 300
- 8. بیتوته شب عید در مشعرالحرام (پیش از وقوف بینالطلوعین) 300
- وقوف در مشعرالحرام 300
- 9. وقوف پس از طلوع فجر در مشعرالحرام 301
- 10. شرایط وقوف در عرفات و مشعرالحرام 302
- 11. نماز مغرب و عشای شب عید قربان و چگونگی آن 303
- 12. مستحبات وقوف در مزدلفه 304
- 1. مناسک واجب منا در عید قربان 305
- مناسک منا 305
- 2. ترتیب اعمال عید قربان 305
- ویژگی شنها 306
- 1. جنس و اندازه شنها (سنگریزه) 306
- 1. محل جمعآوری سنگریزه 307
- شرایط رمی 307
- 2. بکر بودن سنگریزهها 308
- 3. مباح بودن حصاة 308
- واجبات رمی 309
- 1. پرتاب کردن 309
- 2. اصابت به جمره 309
- 3. تعداد سنگها 310
- 5. زمان رمی جمره عقبه 311
- 4. پشت سر هم انداختن 311
- 6. مستحبات و سنن رمی جمره عقبه 312
- 1. ذبح 313
- قربانی و احکام آن 313
- 2. سنّ قربانی 314
- 3. صفت و ویژگیهای قربانی 314
- 4. تعداد قربانی 314
- 5. بدل قربانی 315
- 6. مکان ذبح 316
- 7. زمان ذبح 316
- احکام حلق یا تقصیر در حج 317
- 1. وجوب حلق یا تقصیر 317
- 3. مکان حلق یا تقصیر 318
- 2. زمان حلق یا تقصیر 318
- 4. وظیفه مردان بدون مو (اگر حلق برای آنها متعین باشد) 319
- 6. خروج از احرام حج 319
- 5. مستحبات حلق 319
- 7. مراحل تحلّل از احرام 320
- 1. خطبه روز عید قربان 321
- اهمّ مستحبات منا 321
- 3. تکبیرهای روز عید 322
- 2. کوچ از منا در روز عید 322
- 10. اعمال بعد از منا 323
- 11. مناسک ایام تشریق 323
- 1. طواف زیارت 323
- واجبات بعد از اعمال منا 323
- 2. نماز طواف زیارت 323
- 4. تحلّل دوم از احرام 324
- 3. سعی میان صفا و مروه 324
- 5. طواف نساء و نماز آن 325
- 1. بیتوته شب یازدهم و دوازدهم در منا 325
- 6. تحلّل سوم از احرام 325
- مناسک ایام تشریق 325
- 3. عبادت در مکه به جای بیتوته در منا 326
- 2. کفاره ترک بیتوته 326
- 4. حکم معذورین از بیتوته 327
- 1. رمی جمرات سهگانه در روزهای یازدهم و دوازدهم 327
- رمی ایام تشریق 327
- 2. ترتیب در رمی جمرات سهگانه 327
- 3. زمان رمی جمرات سهگانه، روزهای یازدهم و دوازدهم 328
- 4. کوچ از منا در روز دوازدهم (نَفْر اول) 328
- 6. بیتوته شب سیزدهم برای کسی که در حال احرام، صید یا با زن نزدیکی کرده 329
- 5. بیتوته شب سیزدهم برای کسی که غروب آن شب در منا بوده 329
- 8. زمان رمی روز سیزدهم 330
- 7. رمی روز سیزدهم 330
- 10. خطبه امام پیش از نَفْر اول 331
- 9. زمان کوچ از منا در روز سیزدهم (نَفْر دوم) 331
- خاتمه 332
- فصل هفتم: مروری بر سایر ابواب فقهیاز دیدگاه مذاهب اسلامی 339
- 1. زکات فطره 339
- زکات فطره 339
- اشاره 339
- قسمت اول: سیری در مباحث زکات و خمساز نگاه مذاهب اسلامی 339
- 2. حکم زکات فطره 340
- 3. شرایط وجوب زکات فطره 340
- 4. مقدار فطریه 341
- 6. چگونگی پرداخت فطریه 342
- 5. مصرف فطریه 342
- 7. زمان وجوب فطریه 343
- 9. موارد مورد اتفاق در متعلّق زکات 344
- زکات اموال 344
- 8. اهمیت زکات 344
- 10. موارد اتفاقی در عدم تعلّق زکات 345
- 11. موارد اختلافی میان امامیه و سایر مذاهب در تعلّق زکات 346
- 13. مهمترین موارد اختلافی در وجوب خمس 347
- 12. وجوب خمس غنیمت 347
- 14. نتیجهگیری 348
- قسمت دوم: سیری در ابواب معاملاتاز نگاه مذاهب اسلامی 349
- اشاره 349
- باب بیع و مکاسب محرمه 350
- 2. احکام کلی بیع 350
- 1. اشاره 350
- 3. مکاسب محرمه 351
- 1. عوامل حجر 352
- 2. علایم بلوغ 352
- باب حجر 352
- 3. اولیای صغیر 353
- 2. شرکت 354
- 1. مضاربه 354
- عقود شرعی دیگر 354
- 3. اجاره 355
- 4. ضمان و کفالت و حواله 355
- 5. هبه 355
- 6. رجوع در هبه 356
- 7. وصیت 356
- 8. وصیت به حج و قرائت قرآن و مانند آن 357
- اشاره 358
- قسمت سوم: مروری بر احوال شخصیهاز نگاه مذاهب اسلامی 358
- نکاح 359
- 1. حکم نکاح 359
- 2. نکاح موقت 359
- 3. شاهد گرفتن برای عقد 360
- 5. لزوم ولیّ در نکاح 360
- 4. نکاح اکراهی و هزلی 360
- 6. ولیّ مجبر 361
- 7. مراتب اولیا 361
- 8. محرمات ابدی 362
- 10. ازدواج با کفار 363
- 9. محرمات بالجمع 363
- 11. مهمترین شرایط حرمت با شیرخواری 363
- 12. کمیّت رضاع موجب حرمت 364
- 1. ارکان طلاق 365
- مباحث طلاق 365
- 2. سه طلاقه و ملاک آن 366
- مباحث اطعمه و اشربه 367
- 2. چهارپایان 367
- 3. حشرات 367
- 1. پرندگان حلال و حرام 367
- 5. حیوان جلّال 368
- چند واجب اجتماعی 368
- 6. ولیمه 368
- 4. آبزیان 368
- 7. افشای سلام و ردّ آن 369
- 8. تسمیت العاطس 369
- اشاره 370
- قسمت چهارم: مروری بر سیاسات از دیدگاه مذاهب اسلامی 370
- مجازات اسلامی 371
- 2. مشروبخواری 371
- 1. انواع مجازات 371
- 5. حدّ زنا و لواط 372
- 3. حکم مشروبات مست کننده 372
- 4. حکم مواد مخدر 372
- 7. وطی در دُبُر 373
- 6. تحریم به اثر لواط 373
- 8. وطی بهائم 373
- 10. استمنا با دست 374
- انواع مجازات 374
- 9. حکم حیوان وطی شده 374
- 1. ولیّ دم 375
- 12. حدّ سرقت 375
- 11. مساحقه 375
- قصاص و دیات 375
- 3. دیه زن 376
- 4. مقدار دیه 376
- 2. قتل مسلمان به خاطر قتل ذمّی 376
- 7. وجوب امامت 377
- مباحث امامت 377
- 5. قصاص از مرد به خاطر زن 377
- 6. مجری حدود و قصاص 377
- 10. اجماع بر ولایت فقیه 378
- 8. شرایط امامت 378
- 9. امامت 378
- خاتمه 380
- بخش پایانی 380
- فهرست منابع 382
12. جمعبندی
الف) در وضو شستن صورت و دستها و مسح سر و مسح یا شستن پاها، از افعال واجب و از فرایض مورد اتفاق در مذاهب اسلامی است که نصّ قرآن کریم محسوب میشود.
ب) ترتیب و موالات و نیّت مورد اختلاف است. عدهای از اهل سنت این سه را قبول ندارند ولی اجماع فقهای امامیه بر معتبر بودن آنها است. اگرچه برخی از فقها در گذشته؛ مانند علّامه حلّی رحمه الله این امور را از افعال وضو شمردهاند، ولی در متون فقهی جدیدتر؛ مانند عروة الوثقی و رسالههای توضیح المسائل، این سه امر از شرایط شمرده شده نه از افعال و واجبات و ظاهراً حق با گروه دوم است.
شرایط و غایات وضو
1. شرایط مورد اتفاق در وضو (1)
مذاهب اسلامی؛ 1) مطلق بودن آب 2) پاک بودن آب 3) نبودن مایع و حایلی که مانع رسیدن آب به پوست شود 4) ناتوان نبودن از استعمال آب به خاطر بیماری و مانند آن. این چهار شرط، از شروط مورد اتفاق مذاهب اسلامی است.
یادآوری:
ابو حنیفه وضو با نبیذ خرما را در سفر مجاز شمرده ولی سایر حنفیها در این فتوا از او پیروی نکردهاند. (2)
1- العروةالوثقی، ج 1، صص 232- 219؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج 1، ص 50؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج 1، ص 85؛ بدائع الصنائع فقه حنفی، المصادر الفقهیه، ج 1، ص 51
2- بدائع الصنائع فقه حنفی، المصادر الفقهیه، ج 1، ص 45، بدایة المجتهد، ج 1، ص 30