- پیشگفتار 1
- مقدمه 5
- اشاره 10
- اشاره 10
- فصل اول: آشنایی با پیشینه مذاهب فقهی و چکیدهای از آراء اصولی آنها 10
- 1. برجستهترین مشترکات مذهبی عامه و خاصه 11
- اشاره 12
- 2. پیدایش مکتب اهل حدیث و اهل رأی در میان عامه 12
- الف) مکتب اهل حدیث 12
- ب) مکتب اهل رأی 13
- اشاره 15
- 4. مذهب حنفی (نخستین مذهب) 15
- 3. پیدایش مذاهب چهارگانه عامه 15
- اصول اساسی مذهب حنفی 16
- 5. مذهب مالکی (دومین مذهب) 19
- مهمترین منابع فقهی مذهب حنفی 19
- اشاره 19
- اصول اساسی مذهب مالکی 20
- مهمترین منابع فقهی مذهب مالکی 23
- اشاره 24
- 6. مذهب شافعی (سوّمین مذهب) 24
- اصول اساسی مذهب شافعی 25
- 7. مذهب حنبلی (چهارمین مذهب) 26
- مهمترین منابع فقهی مذهب شافعی 26
- اشاره 26
- اصول اساسی مذهب حنبلی 28
- مهمترین منابع فقهی مذهب حنبلی 29
- برخی از آراء کلامی احمد بن حنبل 29
- 8. تداوم مذهب حنبلی در قرون متأخّر 30
- فصل دوم: مقایسه اصول اساسی استنباط مذاهب اسلامی 33
- اصول اساسی استنباط 33
- 1. قرآن کریم 33
- 3. سنت نبوی منقول به خبر واحد ثقه 34
- 4. سنت نبوی منقول به خبر مرسل و ضعیف 34
- 2. سنت نبوی متواتر و مشهور 34
- 6. قول صحابی 35
- 5. سنت اهل بیت: 35
- 8. قیاس 36
- 7. اجماع 36
- 9. استحسان 37
- 11. استصحاب 38
- 10. عرف و عادت 38
- 12. استقراء 39
- 13. استدلال 40
- 14. شرع من قبلنا 40
- 15. البرائة الاصلیة یا الاباحةالاصلیة 41
- 16. مصالح مرسله 41
- 17. سدّ ذرائع و فتح ذرائع 42
- 18. مراعاة الخلاف 43
- 19. عمل اهل مدینه 43
- 20. اصالة التخییر 44
- 21. اصالة الاحتیاط 44
- 2. تقسیم حکم به «واقعی اوّلی» و «واقعی ثانوی» 45
- اقسام حکم شرعی 45
- 1. اقسام حکم تکلیفی 45
- 3. معنای «سنت» و فرق آن با «مستحب» و «مندوب» 46
- 4. معنای کراهت و ترک اولی 47
- فصل سوم: «طهارت» از دیدگاه مذاهب اسلامی 49
- 1. آب مطلق 49
- 1. احکام آبها و مطهّرات 49
- احکام آبها 49
- 2. آب کثیر 49
- 3. ملاک آب کثیر 50
- 4. آب قلیل 51
- 2. آب مضاف 51
- مطهّرات 51
- 1. آب مطلق 51
- 4. سوزاندن نجاست با آتش 52
- 3. استحاله 52
- 5. آفتاب 53
- 6. زمین 53
- 7. جمعبندی 55
- نجاسات 56
- 2. اعیان نجس 56
- 1. ادرار و مدفوع غیر حلال گوشت 56
- 2. ادرار و مدفوع حلال گوشت 56
- 4. وَذْی و مَذْی و وَدْی 57
- 3. منی 57
- 5. قی (استفراغ) 58
- 6. خون 58
- 8. مردار 59
- 7. میّت 59
- 9. اجزای مردار 59
- 11. فقّاع 60
- 10. شراب 60
- 12. سگ و خوک 61
- 14. قیح (چرک و زرد آب) 61
- 13. کافر 61
- 15. جمعبندی نجاسات 62
- 3. احکام تخلّی 63
- احکام تخلّی 63
- 2. رو به قبله یا پشت به آن نبودن 63
- 1. وجوب ستر عورت 63
- 4. تخلّی در ملک دیگران و در موقوفات 64
- 3. تخلّی بر قبور 64
- 6. تخلّی در جاده، خیابان و محل عبور و مرور مردم 65
- 5. تخلّی در آب راکد و جاری 65
- 7. استبرا 65
- 8. استنجا و تطهیر محل خروج ادرار و مدفوع 66
- 11. مستحبات تخلّی 67
- 10. مکروهات تخلّی 67
- 9. چگونگی انجام استنجا 67
- احکام وضو 69
- 4. احکام وضو 69
- 1. ادرار، مدفوع و باد معده و روده 69
- 2. مذی و ودی 69
- نواقض وضو 69
- 5. استحاضه قلیله 70
- 3. خواب غالب بر چشم و گوش 70
- 4. امور زایلکننده عقل 70
- 6. مسّ عورت 71
- 7. لمس 71
- 9. خون و قیح 72
- 8. استفراغ 72
- 11. ارتداد و خوردن گوشت شتر 73
- 10. قهقهه 73
- 12. جمعبندی نواقض 74
- احکام وضو 74
- 1. شستن صورت 74
- 2. از بالا به پایین شستن صورت 75
- 3. شستن دستها 76
- 4. مسح سر 76
- 6. مسح سر با داشتن حایل 77
- 5. آب مسح 77
- 8. مسح پا با داشتن حایل 78
- 7. مسح پاها 78
- 9. ترتیب 79
- 10. موالات 79
- 11. نیّت 80
- شرایط و غایات وضو 81
- 12. جمعبندی 81
- 2. شرایط مورد اختلاف در وضو 82
- 3. غایات مورد اتفاق در وضو 82
- 4. غایات مورد اختلاف در وضو 83
- 5. وضوهای مستحب 83
- مستحبات و مکروهات وضو 84
- 1. معنای سنتها و مستحبات وضو 84
- 2. مستحبات وضو 85
- 3. معنای مکروهات وضو 85
- 4. مکروهات وضو 86
- 5. احکام غسل 87
- غسل جنابت 87
- 1. موجبات غسل جنابت 87
- 2. احتلام 87
- 3. واجبات غسل جنابت 88
- 5. محرّمات در حال جنابت 89
- 4. اعمالی که غسل جنابت در آنها لازم است 89
- 7. کفایت غسل جنابت از وضو 90
- 6. مکروهات حال جنابت 90
- 2. سنّ بلوغ دختران و حکم آن 92
- احکام حیض 92
- 1. تعریف حیض 92
- 6. احکام بانوان 92
- 4. سنّ یائسگی 93
- 3. یائسگی و حکم آن 93
- 6. اکثر طهر 94
- 5. مدّت حیض 94
- 8. محرّمات مورد اتفاق در زمان حیض 95
- 7. اقلّ طهر 95
- 9. محرّمات مورد اختلاف در زمان حیض 95
- 10. استماع آیه سجده در حال جنابت و حیض 96
- 1. تعریف استحاضه 97
- 2. اقسام استحاضه 97
- احکام استحاضه 97
- 11. کیفیت غسل حیض 97
- 4. حکم استحاضه 98
- 3. غسل استحاضه 98
- 2. اقلّ نفاس 99
- 1. تعریف نفاس 99
- احکام نفاس 99
- 3. اکثر نفاس 100
- 1. غسل مسّ میت 100
- سایر اغسال واجب و مستحب 100
- 4. حکم نفاس و غسل آن 100
- 2. مسلمان شدن کافر 101
- 3. از دنیا رفتن 101
- 4. جمعبندی غسلهای واجب 101
- 5. غسلهای مستحب 102
- 1. نداشتن آب 103
- تیمّم 103
- 2. طلب و جستجوی آب 103
- مسوّغات تیمّم 103
- 7. احکام تیمّم 103
- 3. ترس و تعذّر از استعمال آب 104
- 4. داشتن آب غیر کافی 104
- 5. تیمم در تنگی وقت نماز 105
- 6. چیزهایی که تیمّم بر آنها صحیح است 105
- 7. نیت در تیمم 106
- 8. مسح صورت 106
- 10. ترتیب 107
- 11. موالات 107
- 9. مسح دستها 107
- 12. تسمیه 108
- احکام محتضر 109
- 8. احکام درگذشتگان 109
- احتضار و غسل میت 109
- 1. برگرداندن محتضر به سوی قبله 109
- غسل میّت 110
- 2. تلقین 110
- 1. غسل میت 110
- 2. شرایط مورد اتفاق در وجوب غسل میت 111
- 3. غسل جنین سقط شده 111
- 4. غسل مقداری از جسم 112
- 5. تعداد غسل میت 112
- 6. کیفیت غسل میت 113
- 8. همگن و همسان بودن غاسل 114
- 7. حنوط 114
- 9. غسل دادن زن و شوهر به وسیله یکدیگر 115
- 10. فقدان همگن 115
- 2. حداقل مقدار لازم در کفن 116
- کفن میّت 116
- 1. وجوب تکفین 116
- 3. شرایط و ویژگیها، و سنتها و مستحبات کفن 117
- 1. حکم نماز میت 118
- نماز میت 118
- 3. شرایط مورد اتفاق در نماز میت 119
- 2. شرایط کسانی که بر میت نماز میگزارند 119
- 4. شرایط مورد اختلاف: حاضر بودن میت 119
- 6. قرار دادن میت بر زمین 120
- 5. قرار دادن جنازه در برابر نمازگزار 120
- 9. تعداد تکبیرهای نماز میت 121
- 7. واجبات و ارکان نیت در نماز میت 121
- 8. نماز میت در حال ایستاده 121
- 10. چگونگی نماز میت و آداب آن 122
- 11. اقامه نماز میت در مسجد 123
- 12. شهید 124
- 13. اولیای میت 125
- 1. تشییع میت 127
- 14. وقت اقامه نماز میت 127
- تشییع میّت 127
- 2. شرکت زنان در تشییع جنازه 128
- دفن میّت 129
- 1. دفن میت 129
- 3. قرار دادن لحد برای قبر 129
- 2. دفن میت به سمت قبله 129
- 1. نوشتن روی قبر 130
- احکام قبور 130
- 4. مستحبات و مکروهات دفن 130
- 2. بنای بر قبور 131
- 3. نبش قبر 131
- 5. گریستن بر میت 132
- 4. تعزیت و تسلیت به مصیبتزدگان 132
- 2. زیارت اهل قبور برای زنان 133
- زیارت اهل قبور 133
- 1. زیارت اهل قبور برای مردان 133
- 3. زیارت قبر پیامبراعظم صلی الله علیه و آله و سلم 134
- فصل چهارم: مباحث نماز از دیدگاه مذاهب اسلامی 135
- 2. تعداد نمازهای واجب یومیه 135
- 1. نمازهای واجب و نافلهی یومیهو اوقات آنها 135
- نمازهای واجب یومیه 135
- 1. اهمیت نماز 135
- 1. وقت نماز ظهر 136
- 2. وقت نماز عصر 136
- اوقات نمازهای واجب یومیه 136
- 3. وقت نماز مغرب 137
- 5. وقت نماز صبح 138
- 4. وقت نماز عشا 138
- 6. اقامه نماز در برخی زمانها دارای نهی است 139
- 7. نماز متعلق نهی 139
- 8. جمع بین نمازهای ظهر و عصر، مغرب و عشا 141
- 9. موارد جواز جمع میان دو نماز 141
- تعداد و احکام نمازهای نافله 142
- 1. نمودار نمازهای غیر واجب 142
- 2. تفصیل نمازهای نافله 143
- 3. نمازهای شب و وتر و حکم قنوت در آنها 146
- 4. حکم قنوت در نمازها 147
- 2. مقدمات نماز: 149
- اشاره 149
- 1. حکم قبله 150
- قبله 150
- 2. تعریف قبله 151
- 3. جهل به جهت قبله 151
- 4. نماز در جوف و بام کعبه 152
- لباس نمازگزار 153
- 2. حدّ عورت و پوشش در نمازها 153
- 1. حکم ستر عورت در نماز 153
- 3. حکم پوشش در غیر نماز 154
- 4. حد پوشش مردان در غیر نماز 154
- 5. حد پوشش زنان در غیر نماز 155
- 6. نگاه مرد به زن نامحرم 156
- 7. نگاه زن به مرد نامحرم 156
- 9. شرایط لباس نمازگزار 157
- 8. حکم لمس و صدا 157
- 11. نماز زن و مرد در کنار یکدیگر 158
- 10. شرایط مکان نمازگزار 158
- 13. نماز در مقبره 159
- 12. مکانهایی که نماز در آنها مکروه است 159
- 14. قرار دادن سُتره 160
- 15. عبور از مقابل نمازگزار 160
- 16. جلوگیری نمازگزار از عبور دیگران 161
- 2. آداب مسجد 162
- احکام مساجد 162
- 1. نمازگزاردن در مسجد 162
- 3. محل عبور قرار دادن مسجد 163
- 4. خوابیدن در مسجد 163
- 1. مشروعیت اذان 164
- 5. وارد کردن نجس و متنجس در مسجد 164
- اذان و اقامه 164
- 2. جایگاه اذان 165
- 3. الفاظ مورد اتفاق در اذان 165
- 4. الفاظ مورد اختلاف در اذان 165
- 6. حکم اقامه 166
- 5. حکم اذان 166
- 7. فاصله بین اذان و اقامه 167
- 8. الفاظ اقامه 168
- 9. اذان و اقامه برای زنان 169
- 10. اذان برای اموری خاص 170
- اشاره 171
- 3. ارکان و واجبات نماز 171
- واجبات نماز 172
- 1. ارکان و واجبات نماز 172
- واجب اول: نیّت 175
- 1. معنا و حکم نیت 175
- 2. تلفظ به نیت 176
- 2. لفظ تکبیرة الاحرام 177
- واجب دوم: تکبیرة الاحرام 177
- 1. معنای تکبیرة الاحرام و حکم آن 177
- 1. حکم قیام در نمازهای فریضه و نافله 178
- واجب سوم: قیام 178
- 2. مقدار لازم در قیام 178
- واجب چهارم و هفتم: قرائت و ذکر 179
- 1. حکم فاتحة الکتاب و ذکر 179
- 2. حکم قرائت مأموم 180
- 3. تکفیر یا تکتّف (دست بسته نماز خواندن) 180
- 4. حکم بسمله 181
- 5. استعاذه 182
- 6. دعای افتتاح 182
- 7. تأمین (آمین گفتن پس از حمد) 183
- 9. مقدار لازم از سوره در قرائت 184
- 8. قرائت سوره، بعد از فاتحه 184
- 10. حکم قرائت سوره برای امام و مأموم و منفرد 185
- 11. تکبیرهای انتقال 185
- 13. باز کردن بین دو پا 186
- 12. بالا بردن دستها هنگام تکبیرها 186
- واجب پنجم 187
- 2. ذکر رکوع 187
- 1. حکم رکوع 187
- 3. ذکر برخاستن از رکوع 188
- 2. حکم سجده 189
- 1. چگونگی رفتن به سجده و برخاستن از آن 189
- واجب ششم: سجده 189
- 4. ما یصحّ السجود علیه 190
- 3. اعضای سجود 190
- 5. بالا بودن موضع سجده 191
- 7. چگونگی قرار دادن اعضای سجده بر زمین 192
- 6. ذکر سجده و مقدار آن 192
- 8. چگونگی نشستن پس از سجده 193
- 10. نشستن بین دو سجده 194
- 9. جلسه استراحت 194
- 11. سجده تلاوت 195
- 12. مواضع سجده تلاوت 195
- 13. دعای هنگام سجده تلاوت 196
- 14. سجده شکر 196
- واجب هشتم: تشهد 197
- 16. تشهد آخر 197
- 17. ذکر تشهد 197
- 15. تشهد اول 197
- 18. استحباب اشاره با انگشت سبابه 198
- 20. صلوات در تشهد آخر 199
- 19. صلوات در تشهد اول 199
- 21. دعا در تشهد آخر 200
- 23. صیغه سلام 201
- واجب نهم: سلام 201
- 22. سلام 201
- 25. نیت در سلام 202
- 24. توجه و اشاره به چپ و راست هنگام سلام 202
- واجب دهم: ترتیب 203
- 1. ترتیب 203
- 1. موالات 204
- واجب یازدهم: موالات 204
- 1. مهمترین مبطلات نماز 205
- 4. مبطلات و مکروهات نمازو احکام سهو و شک 205
- مبطلات نماز 205
- 1. مکروهات نماز 207
- 2. شک در عدد رکعات 207
- احکام شک و سهو در نماز 207
- 3. اسباب سجده سهو 208
- 4. حکم سجده سهو 209
- 5. چگونگی سجده سهو 210
- شرایط قصر خواندن نماز 212
- نماز مسافر 212
- 1. قصر نماز در سفر 212
- 5. نماز مسافر و نماز جماعت 212
- 1. مسافت شرعی 212
- 3. مباح بودن سفر 213
- 4. سفر شغلی 213
- 5. گذشتن از حدّ ترخص 213
- 2. قصد سفر از زمان خروج 213
- 7. نیت اقامت 214
- 6. اقتدای مسافر به حاضر 214
- 1. حکم جماعت در نمازهای روزانه 215
- احکام نماز جماعت 215
- نماز جماعت 215
- 2. اهمیت نماز جماعت/ 216
- 3. به جماعت خواندن نمازهای غیر روزانه 216
- 4. شرایط امام جماعت؛ موارد اتفاقی 217
- 6. اقتدا به مخالف در مذهب یا اجتهاد 218
- 5. شرایط امام جماعت؛ موارد اختلافی 218
- 7. اتحاد مکان و نبودن حایل 219
- 9. حکم مسبوق 220
- 8. نماز پیرامون کعبه 220
- اشاره 221
- 6. نمازهای دیگر: 221
- نماز جمعه 222
- 1. اذن حاکم 222
- شرایط وجوب اقامه نمازجمعه 222
- 1. وجوب نماز جمعه 222
- 3. عدد شرکتکنندگان 223
- 2. جماعت 223
- 4. تعدّد جمعه و رعایت فاصله 223
- 5. محل اقامه نمازجمعه 224
- 9. محتوای خطبه نماز جمعه 225
- 8. شرایط مکلّفان به شرکت در نماز جمعه 225
- 6. ایراد دو خطبه 225
- 7. عدالت امام جمعه 225
- 10. حرف زدن در حال خطبه 226
- 11. شرط عربی بودن خطبه 227
- 12. چگونگی نماز جمعه 227
- نماز عیدین 228
- 1. حکم نماز عید 228
- 2. چگونگی نماز عید 229
- 1. حکم نماز کسوف و خسوف 230
- 3. آداب نماز عید 230
- 4. تکبیرهای ایام عید 230
- نماز آیات 230
- 3. چگونگی انجام نماز کسوف و خسوف 231
- 2. اقامه نماز کسوف و خسوف به جماعت 231
- 4. نماز زلزله 232
- 5. سایر آیات 232
- نماز استسقا 233
- 7. چگونگی انجام نماز استسقا 233
- 6. حکم نماز استسقا 233
- نماز تراویح 234
- 9. نماز تراویح 234
- 8. آداب نماز استسقا 234
- 10. مندوبات نماز تراویح 235
- 11. برخی نمازهای مستحب 236
- فصل پنجم: مباحث روزه از دیدگاه مذاهب اسلامی 237
- اشاره 237
- 2. اقسام روزه 238
- روزه و مبطلات آن 238
- 1. تعریف روزه 238
- 3. وجوب روزه ماه مبارک رمضان 239
- 4. مبطلات روزه که مورد اتفاق است 239
- مفطرات روزه 240
- 1. مفسدات موجب قضا و کفاره در ماه رمضان 240
- موجبات قضا 241
- 1. مبطلات موجب قضا، در ماه رمضان 241
- احکام روزه 243
- 1. شرایط وجوب روزه 243
- 3. قضای روزه رمضان 244
- 2. کسانی که روزه بر آنها واجب نیست 244
- 5. کفاره افطار عمدی 245
- 4. فدیه تأخیر قضای رمضان 245
- 7. روزه در مناطق قطبی 246
- 6. قضای نماز و روزه از سوی میت 246
- 8. روزه مسافر 247
- 9. حکم روزه در سفر 247
- 1. ثبوت ماه رمضان 248
- 2. شرطیت اتحاد افق 248
- احکام هلال 248
- 3. اعتبار حکم حاکم 249
- 5. راههای اثبات هلال 249
- 4. اعتبار قول منجّمان 249
- 1. روزههای حرام 250
- اقسام روزه 250
- 3. روزه یومالشک 251
- 2. روزه مستحب گرفتن زن 251
- 5. روزه عاشورا 252
- 4. روزههای مکروه 252
- 6. روزههای مستحب 253
- 7. شب قدر 253
- 3. شرایط مورد اتفاق در اعتکاف 254
- احکام اعتکاف 254
- 2. مدت اعتکاف 254
- 1. اعتکاف 254
- 4. روزه در زمان اعتکاف 255
- 5. طهارت از جنابت، حیض و نفاس 255
- 6. مسجد محل اعتکاف 256
- 7. خروج از مسجد در حال اعتکاف 256
- 8. آمیزش جنسی در حال اعتکاف 257
- 9. محرّمات و مفسدات دیگر در اعتکاف 258
- 3. شرایط وجوب حج 259
- وجوب حج 259
- 1. وجوب حج، یک بار در عمر 259
- 2. فوری یا تراخی بودن وجوب حج 259
- 2. واجبات احرام 259
- فصل ششم: مباحث حج و عمرهاز دیدگاه مذاهب اسلامی 259
- 1. وجوب حج و شرایط و اقسام آن 259
- 4. اسلام، شرط صحت یا وجوب 260
- 5. وجوب همراه داشتن مَحْرم (بر زنان) 260
- 8. نیابت از بلد یا میقات 261
- 6. نیابت در حج 261
- 7. استنابه برای مستطیع عاجز یا میّت 261
- 1. انواع حج 262
- اقسام حج 262
- 2. حج قِران 262
- 3. انتخاب نوع حج 263
- 2. احرام قبل از میقات 264
- 1. مواقیت مکانی 264
- میقات احرام 264
- 3. عبور از میقات بدون احرام 265
- 4. ماههای حج 265
- احرام 266
- 1. مستحبات احرام 266
- 5. احرام قبل از ماههای حج 266
- 2. تیمم بدل از غسل احرام 267
- 3. واجبات احرام 267
- 4. حکم تلبیه 268
- 5. ذکر تلبیه 269
- 3. عقد ازدواج برای خود و دیگران 270
- 1. شکار صحرایی وحشی 270
- 2. جماع و مقدمات آن 270
- 3. تروک احرام 270
- 6. پوشیدن چیز دوخته 271
- 5. استفاده از عطریّات و چیزهای خوشبو 271
- 4. استمنا و خود ارضایی جنسی 271
- 9. فسوق 272
- 7. پوشیدن چکمه و جوراب و مانند آن 272
- 8. سرمه کشیدن 272
- 10. جدال 273
- 13. انگشتر به دست کردن 273
- 12. کشتن جانوران ساکن در بدن 273
- 11. نگاه در آینه 273
- 15. روغن مالی به بدن 274
- 14. پوشش زیور برای زنان مُحرم 274
- 16. ازاله مو 275
- 18. پوشاندن صورت برای زنان 275
- 17. پوشاندن سر برای مردان محرم 275
- 19. استظلال 276
- 22. کندن دندان 276
- 21. ناخن گرفتن 276
- 20. بیرون آوردن خون از بدن خود 276
- 23. کندن درخت یا گیاهان روییده در حرم 277
- 24. سلاح در بر داشتن (مسلّح شدن) 277
- 25. حنا 277
- 26. محرمات احرام به صورت شعر 278
- 1. قطع تلبیه در احرام عمره تمتّع 279
- 5. سعی 279
- 2. حکم ورود به مکه 279
- 4. طواف و نماز آن 279
- 6. تقصیر 279
- ورود به مکه 279
- 3. آداب ورود به مکه و مسجدالحرام 280
- 1. طواف قدوم 281
- اقسام طواف 281
- طواف 281
- 2. طواف عمره تمتّع 282
- 3. طواف عمره مفرده 282
- 4. طواف زیارت 282
- 7. طواف مستحب 283
- 8. شرایط طواف 283
- 6. طواف وداع 283
- 5. طواف نساء 283
- 9. واجبات طواف 285
- 10. مستحبات طواف 286
- 11. اضطباع 287
- 12. رَمَل 288
- 13. نماز طواف 289
- 1. وجوب سعی میان صفا و مروه و شرایط و کیفیت آن 289
- سعی میان صفا و مروه 289
- 3. تکرار سعی 290
- 2. تعداد سعی 290
- 1. حلق یا تقصیر در عمره تمتّع 291
- تقصیر 291
- 2. تعداد افعال واجب در عمره تمتّع 292
- 3. چگونگی تقصیر 293
- 4. حلق یا تقصیر در عمره مفرده 293
- 5. تعداد افعال واجب در عمره مفرده 294
- 1. زمان و مکان احرام حج 295
- احرام حج 295
- 9. مناسک منا 295
- 8. وقوف به عرفات و مشعر 295
- 7 احرام حج 295
- وقوف در عرفات 296
- 1. زمان وقوف در عرفات 296
- 2. قطع تلبیه در احرام حج 296
- 2. خطبه امام در عرفات 297
- 3. قصر یا تمام بودن نماز امام و سایر حجاج در عرفات 298
- 4. جمع نماز ظهر و عصر در عرفات 298
- 6. مستحبات وقوف در عرفات 299
- 5. نماز جمعه در عرفات 299
- وقوف در مشعرالحرام 300
- 7. زمان کوچ از عرفات 300
- 8. بیتوته شب عید در مشعرالحرام (پیش از وقوف بینالطلوعین) 300
- 9. وقوف پس از طلوع فجر در مشعرالحرام 301
- 10. شرایط وقوف در عرفات و مشعرالحرام 302
- 11. نماز مغرب و عشای شب عید قربان و چگونگی آن 303
- 12. مستحبات وقوف در مزدلفه 304
- 1. مناسک واجب منا در عید قربان 305
- مناسک منا 305
- 2. ترتیب اعمال عید قربان 305
- ویژگی شنها 306
- 1. جنس و اندازه شنها (سنگریزه) 306
- 1. محل جمعآوری سنگریزه 307
- شرایط رمی 307
- 2. بکر بودن سنگریزهها 308
- 3. مباح بودن حصاة 308
- واجبات رمی 309
- 1. پرتاب کردن 309
- 2. اصابت به جمره 309
- 3. تعداد سنگها 310
- 4. پشت سر هم انداختن 311
- 5. زمان رمی جمره عقبه 311
- 6. مستحبات و سنن رمی جمره عقبه 312
- 1. ذبح 313
- قربانی و احکام آن 313
- 3. صفت و ویژگیهای قربانی 314
- 2. سنّ قربانی 314
- 4. تعداد قربانی 314
- 5. بدل قربانی 315
- 7. زمان ذبح 316
- 6. مکان ذبح 316
- 1. وجوب حلق یا تقصیر 317
- احکام حلق یا تقصیر در حج 317
- 2. زمان حلق یا تقصیر 318
- 3. مکان حلق یا تقصیر 318
- 6. خروج از احرام حج 319
- 4. وظیفه مردان بدون مو (اگر حلق برای آنها متعین باشد) 319
- 5. مستحبات حلق 319
- 7. مراحل تحلّل از احرام 320
- 1. خطبه روز عید قربان 321
- اهمّ مستحبات منا 321
- 3. تکبیرهای روز عید 322
- 2. کوچ از منا در روز عید 322
- 10. اعمال بعد از منا 323
- 1. طواف زیارت 323
- 2. نماز طواف زیارت 323
- 11. مناسک ایام تشریق 323
- واجبات بعد از اعمال منا 323
- 4. تحلّل دوم از احرام 324
- 3. سعی میان صفا و مروه 324
- 6. تحلّل سوم از احرام 325
- 1. بیتوته شب یازدهم و دوازدهم در منا 325
- 5. طواف نساء و نماز آن 325
- مناسک ایام تشریق 325
- 3. عبادت در مکه به جای بیتوته در منا 326
- 2. کفاره ترک بیتوته 326
- رمی ایام تشریق 327
- 2. ترتیب در رمی جمرات سهگانه 327
- 4. حکم معذورین از بیتوته 327
- 1. رمی جمرات سهگانه در روزهای یازدهم و دوازدهم 327
- 3. زمان رمی جمرات سهگانه، روزهای یازدهم و دوازدهم 328
- 4. کوچ از منا در روز دوازدهم (نَفْر اول) 328
- 6. بیتوته شب سیزدهم برای کسی که در حال احرام، صید یا با زن نزدیکی کرده 329
- 5. بیتوته شب سیزدهم برای کسی که غروب آن شب در منا بوده 329
- 8. زمان رمی روز سیزدهم 330
- 7. رمی روز سیزدهم 330
- 9. زمان کوچ از منا در روز سیزدهم (نَفْر دوم) 331
- 10. خطبه امام پیش از نَفْر اول 331
- خاتمه 332
- قسمت اول: سیری در مباحث زکات و خمساز نگاه مذاهب اسلامی 339
- فصل هفتم: مروری بر سایر ابواب فقهیاز دیدگاه مذاهب اسلامی 339
- اشاره 339
- 1. زکات فطره 339
- زکات فطره 339
- 2. حکم زکات فطره 340
- 3. شرایط وجوب زکات فطره 340
- 4. مقدار فطریه 341
- 6. چگونگی پرداخت فطریه 342
- 5. مصرف فطریه 342
- 7. زمان وجوب فطریه 343
- زکات اموال 344
- 9. موارد مورد اتفاق در متعلّق زکات 344
- 8. اهمیت زکات 344
- 10. موارد اتفاقی در عدم تعلّق زکات 345
- 11. موارد اختلافی میان امامیه و سایر مذاهب در تعلّق زکات 346
- 13. مهمترین موارد اختلافی در وجوب خمس 347
- 12. وجوب خمس غنیمت 347
- 14. نتیجهگیری 348
- قسمت دوم: سیری در ابواب معاملاتاز نگاه مذاهب اسلامی 349
- اشاره 349
- باب بیع و مکاسب محرمه 350
- 2. احکام کلی بیع 350
- 1. اشاره 350
- 3. مکاسب محرمه 351
- 1. عوامل حجر 352
- باب حجر 352
- 2. علایم بلوغ 352
- 3. اولیای صغیر 353
- 1. مضاربه 354
- 2. شرکت 354
- عقود شرعی دیگر 354
- 3. اجاره 355
- 4. ضمان و کفالت و حواله 355
- 5. هبه 355
- 6. رجوع در هبه 356
- 7. وصیت 356
- 8. وصیت به حج و قرائت قرآن و مانند آن 357
- اشاره 358
- قسمت سوم: مروری بر احوال شخصیهاز نگاه مذاهب اسلامی 358
- 2. نکاح موقت 359
- نکاح 359
- 1. حکم نکاح 359
- 3. شاهد گرفتن برای عقد 360
- 4. نکاح اکراهی و هزلی 360
- 5. لزوم ولیّ در نکاح 360
- 7. مراتب اولیا 361
- 6. ولیّ مجبر 361
- 8. محرمات ابدی 362
- 10. ازدواج با کفار 363
- 9. محرمات بالجمع 363
- 11. مهمترین شرایط حرمت با شیرخواری 363
- 12. کمیّت رضاع موجب حرمت 364
- 1. ارکان طلاق 365
- مباحث طلاق 365
- 2. سه طلاقه و ملاک آن 366
- مباحث اطعمه و اشربه 367
- 3. حشرات 367
- 2. چهارپایان 367
- 1. پرندگان حلال و حرام 367
- چند واجب اجتماعی 368
- 6. ولیمه 368
- 4. آبزیان 368
- 5. حیوان جلّال 368
- 8. تسمیت العاطس 369
- 7. افشای سلام و ردّ آن 369
- اشاره 370
- قسمت چهارم: مروری بر سیاسات از دیدگاه مذاهب اسلامی 370
- مجازات اسلامی 371
- 2. مشروبخواری 371
- 1. انواع مجازات 371
- 3. حکم مشروبات مست کننده 372
- 5. حدّ زنا و لواط 372
- 4. حکم مواد مخدر 372
- 6. تحریم به اثر لواط 373
- 8. وطی بهائم 373
- 7. وطی در دُبُر 373
- 10. استمنا با دست 374
- 9. حکم حیوان وطی شده 374
- انواع مجازات 374
- 1. ولیّ دم 375
- 12. حدّ سرقت 375
- 11. مساحقه 375
- قصاص و دیات 375
- 4. مقدار دیه 376
- 3. دیه زن 376
- 2. قتل مسلمان به خاطر قتل ذمّی 376
- 7. وجوب امامت 377
- مباحث امامت 377
- 6. مجری حدود و قصاص 377
- 5. قصاص از مرد به خاطر زن 377
- 10. اجماع بر ولایت فقیه 378
- 8. شرایط امامت 378
- 9. امامت 378
- خاتمه 380
- بخش پایانی 380
- فهرست منابع 382
شمرده شود چون حرمان از ثواب هم نوعی عقوبت است. (1)
2. مستحبات وضو
مذاهب اسلامی در بسیاری از مستحبات و سنن وضو، اتفاق نظریه دارند، اگرچه در مواردی هم میان آنان اختلاف هست. مستحبّات مورد اتفاق همه مذاهب که حنفیه هم آن را سنت مؤکّد و واجب میشمرند؛ عبارتاند از: 1. تسمیه و بسماللَّه گفتن 2. شستن دستها قبل از وضو 3. مضمضه 4. استنشاق 5. مسواک زدن 6. دعا خواندن در اثنای وضو یا بعد از آن. (2)
3. معنای مکروهات وضو
امامیه؛ مکروه، آن کاری است که نهی دارد ولی نهیاش در حدّ حرمت نیست و عقاب ندارد اگرچه ترکش مطلوب است.
حنبلیه؛ ترک کردن سنتهای مؤکد مکروه است ولی ترک سنت غیر مؤکد، ترک اولی است نه مکروه.
حنفیه؛ کراهت دو قسم است: تحریمی و تنزیهی؛ کراهت تحریمی به حرام نزدیکتر است، ترک سنت مؤکد کراهت تحریمی دارد ولی کراهت تنزیهی عقوبت ندارد و همان ترک سنت غیر مؤکد است.
شافعیه؛ مکروهات وضو ترک سنتهای آن است.
مالکیه؛ مکروهات وضو ترک سنتهای آن است و عقوبت ندارد، اگرچه مکروهات، بعضی مؤکد و بعضی غیر مؤکّداند.
1- الفقه علی المذاهب الأربعه، ج 1، صص 62 و 61
2- تذکرة الفقها، ج 1، صص 202- 190؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج 1، صص 69- 62؛ فقه السنه، ج 1، صص 38- 33