جامع شتات جلد 1 صفحه 195

زکوه بگیرد، بر او زکوه حلال است یا نه؟

جواب:

جواب: هرگاه آن طالب علم فقیر است و قادر بر کسب مؤنه نیست، بنابر قول به عدم اشتراط عدالت، چنانکه اظهر است هم جایز است دادن زکوه به او وهم گرفتن او و بنابر قول به اشتراط عدالت از برای دهنده جایز نیست دادن از سهم فقرا با علم به حال. وبا جهل به حال و اعتقاد عدالت، ضرر ندارد ومجزی است از او علی الاظهر. هر چند خلاف آن ظاهر شود. و برای گیرنده هم ضرر ندارد به جهت آنکه ظاهر این است که اشتراط عدالت بنا بر قول به آن از برای جواز دادن است نه گرفتن. و اما اگر قادر بر کسب مؤنه هست ولکن کسب منافی تحصیل است، پس در این صورت بنا بر قول به عدم اشتراط عدالت نیز اشکال وارد میآید که تحصیل علمی که توان به سبب آن دست از کسب برداشت واخذ زکات کرد آن تحصیل، یا واجب عینی است یا واجب کفایی واینها هیچیک بدون نیت تقرب، نمی شود وچون در اطاعت الهی نیت تقرب شرط است وفعل ناشایسته مطلوب الهی نخواهد بود پس هرگاه تحصیل به قصد ریا، حرام باشد جایز نیست ارتکاب آن، پس واجب نخواهد بود که به سبب آن ترک کسب کند وزکات بگیرد، پس صادق است بر او که قادر بر کسب است و غنی است. و ممکن است دفع این اشکال، اما اولا به اینکه تحصیل که از اسباب اجتهاد و طریق معرفت احکام مبدأ و معاد است، ظاهر این است که از واجبات توصلیه (1) است و نیت تقرب مدخلیتی در تحقق تهیه آنها ندارد، پس تحصیل آنها واجب است و قصد " کسب تقرب کردن " واجبی است علیحده و به ترک آن، این ساقط نمی شود، خصوصا اگر به جهت تعلیم دیگران باشد وسیله ای است که برپا داشتن این امر مطلوب است، پس ت