جامع شتات جلد 1 صفحه 212

1- هر چند: این لفظ در اینجا به جای " واگر " به کار رفته است.

میتوان برداشت وبعد از آن، ملاحظه نصاب کرد، و همچنین دور نیست که در سایر مؤن هم چنین کنند، لکن احوط این است که ملاحظه نصاب را قبل از وضع مؤن کنند.

370- سوال:

370- سوال: هرگاه گذران ودوران معاش شخصی مخلوط از کسب وهدیه و اخذ وجوه بر بوده وبتدریج خانه وما یحتاج خانه را وفاضل مؤنه از ظروف وفروش و رخت وکتاب وباغ وسایر امور تحصیل نموده، حال خمس مجموع را بدهد یا فاضل مؤنه سال را به چه نحو باید معلوم نمود؟ به اعتبار اینکه اوقات تحصیل ما یحتاج خانه مختلف است، مثلا گندم را سر خرمن وبرنج را در زمستان و همچنین تاریخ تحصیل هر یک را علیحده نگه دارد یا تاریخ قدرت بر تحصیل را؟ وهرگاه شخص قادر بر تحصیل قوت سالیانه نباشد، مثلا ماه به ماه یا شش ماهه یا یازده ماهه تحصیل نماید وبه مصرف برساند، فاضل مؤنه نخواهد داشت، طریق واضح را بیان فرمایند.

جواب:

جواب: آنچه از برای خانه و ما یحتاج خانه است، مثل اصل خانه وظرف وفرش به قدر احتیاج وامثال آن، که در خور زی او وامثال او است در آن خمس متعلق نیست و همچنین باغ وملکی که از برای گذران معیشت خریده و همچنین کتابی که محتاج است به آن. وآنچه شنیده اند که خمس در فاضل مؤنه است معنی آن این است که هرگاه کسی زراعتی یا تجارتی یا کسبی داشته باشد، آن ملک و سرمایه او که محتاج است به آن از برای او، وضع می شود وآنچه از مداخل ومنافع آنها به عمل میآید صرف معیشت می کند، هر قدر از آن منافع که بعد از وضع مؤنه سال، زیاد آمد خمس آن را میدهد و حساب تاریخ سال را از ابتدای شروع در آن شغل وکسب باید ملاحظه کرد. مثلا زارع، ابتدای سال او، ابتدای تخم کشتن است. پس آنچه خرج می کند در این سال از برای زراعت وقرض (1) می کند و میخورد وصرف می کند تا ابتدای زرع سال دوم .