جامع شتات جلد 1 صفحه 227

قرض را از جای دیگر نداده باشد ودر ذمه او باقی باشد، خصوصا بنابر ظاهر سؤال که مالی دیگر که اهل مصرف رساندن به جهت مؤنه باشد هم ندارد که در این صورت بنابر قول به عدم اختصاص مؤنه سال به منافع کسب وزراعت، هم ضرری لازم نیست.

382- سوال:

382- سوال: کمترین، باغ به قدر کفاف داشتم وباغی در این سه سال علاوه کرده ام، یعنی زمینی از مال خودم که محل زراعتم بود غرس کردم به جهت توسعه، اما بدون آن باغ هم گذران می شود، آیا خمس متعلق به آن می شود؟ وخمسی که تعلق به نحو اشجار میگیرد، در حالتی که نشسته است آیا قیمت چوب وهیمه آن را باید ملاحظه نمود، یا قسم دیگر است؟

جواب:

جواب: زیاده بر مستقل وسرمایه متعارف به قدر کفاف را نمیتوان از ربح مکاسب ومنافع زرع وامثال آن قرار داد، بلکه باید خمس را بدهد ومعنی تعلق خمس به نحو اشجار این است که درخت امسال کوچک است ومیوه کم میدهد، هزار دینار میارزد و دو سال که گذشت وبزرگتر شد دو هزار دینار میارزد به سبب بزرگ شدن نه قیمت سوقی.

383- سوال:

383- سوال: مسلمی باغ وخانه را که مدتها در تصرف او بوده به مبایعه شرعیه مشتمله بر شرایط مقرره از روی رضا به ذمی منتقل نموده، آیا بر ذمی مذکور، حسب الشرع لازم است که خمس از قیمت ارض مبیع مذکور را ادا نماید، یا آنکه از خانه خمس قیمت اعیان را واز باغ خمس قیمت اشجار را با خمس قیمت ارض بتمامه باید بدهد؟

جواب:

جواب: اظهر در نظر حقیر این است که خمسی که متعلق به ارض می شود که ذمی از مسلمانان بخرد در زمین ساده است، بلکه محقق وعلامه در معتبر ومنتهی گفته اند که ظاهر این است که مراد اصحاب، زمین زراعت است نه ساکن. ومتبادر از حدیثی که مستند مسئله است هم همین است. امام (علیه السلام) فرمود " ایما ذمی اشتری من مسلم ارضا فان علیه الخمس (1) " و اشترای خانه و باغ منصرف نمی شود از لفظ " اشتری ارضا " و متبادر از .