جامع شتات جلد 1 صفحه 436

اینکه فعل مسلم محمول است بر صحت، اکتفا نکند. بلی هرگاه مظنه صحت باشد، یا احتمالین مساوی باشند نهی از آن واجب نیست، بلکه به عنوان قطع وجزم منع کردن، هم جایز نیست.

491- سوال:

491- سوال: غنا که شرعا مذموم است کدام است؟ استماع مراثی وقرآن که با لرزش آواز باشد چه صورت است؟

جواب:

جواب: اظهر در غنا، رجوع به عرف است. یعنی آنچه را در متعارف خوانندگی نمی گویند، حلال است و در صورتی که مشکوک فیه باشد اظهر حلیت است واحوط اجتناب است ومجرد لرزیدن صدا، غنا نیست و فرق ما بین قرآن و مراثی و غیر آن نیست.

492- سوال:

492- سوال: امر به معروف ونهی از منکر، بر کی واجب است وشرایط آن چه چیز است وکیفیت آن کدام است؟

جواب:

جواب: اظهر آن است که وجوب امر به معروف و نهی از منکر، کفایی است وعینی نیست. چنانکه ظاهر آیه " امر " صریح در آن است که به جهت آنکه مطلوب حصول همان معنی است در خارج یعنی حصول معروف و انتفای منکر، دیگر خصوصیت کردن شخصی در آن مقصود نیست ومعنی وجوب کفایی در اینجا این است که هرگاه در حال حصول منکر و ترک معروف جمعی باشند که همه جامع شرایط امر به معروف ونهی از منکر باشند، همین که یکی از آنها متوجه امر و نهی شد بر دیگران لازم نیست که همه متوجه شوند ومبادرت کنند به امر معروف ونهی از منکر. مگر آنکه اعانت آنها مدخلیتی داشته باشد در اتمام مطلوب. و هرگاه اعتقاد این دارند که هرگاه سخن آنکه متوجه شده، اثر نکند، از آنها به طریق اولی نخواهد کرد، دیگر شراکت ضرور نیست، بلکه ظاهر این است که همین که یکی از آنها اراده کرد که متوجه شود ومصمم شد، از دیگران ساقط خواهد شد. و لکن اشکال در این است که آیا این معنی کافی است در این که بروند از پی کار خود و معطل نمانند و از برای شان سقوط تکلیف مطلقا، کافی است -؟ ویا باید علم به هم رسد که آن شخص به انجام آورده امر را و اثر کرده ومنزجر شده یا تأثیر نکرده؟ -؟ ومعلوم شود که امر ونهی دیگران هم بیفایده است -؟ یا آنکه به آن کافی است مطلقا -؟ یا ظن غالب ضرور