جامع شتات جلد 1 صفحه 441

مکملات وترقیات نفس است، یا متوجه امور لازمه عباد از دین ودنیا شود؟

جواب:

جواب: البته در این صورت باید متوجه امر به معروف ونهی از منکر وقضای حوایج عباد حسب المقدور شود وبه قدر طاقت مجاهده کند با نفس ومجادله کند و هر گاه در این بین، ناخوشی وسوء خلق وامثال آن از او سر زند، انشاء الله آن امور عظیمه مکفر این خواهد شد، گاه است در متوجه شدن، محافظت نفوس کثیره از قتل وفساد، می شود و محافظت اعراض واموال عباد و در ترک آن تنها احتمال فیض وثوابی از برای نفس خود به تنهایی. وفرق بینهما بعد المشرقین است.

494- سوال:

494- سوال: آیا خم شراب که به روغن وپیه، تربیت داده باشند قابل تطهیر است یا نه؟ و بر تقدیر قبول تطهیر، هرگاه در بلدی که شرب خمر، شایع شود وچاره اسهل از برای بر طرف نمودن خمهای شراب نباشد در این صورت هرگاه خمهای شراب را بشکند یا امر به شکستن نماید ضامن است مثل یا قیمت آن را (به تقریب اینکه هرگاه قابل تطهیر نباشد از مالیت نرفته ظرف جو وگندم وغیره میتوان نمود) یا نه؟ و هرگاه مظنه این باشد که این خمها شکسته نشود، ثانی الحال مالک آنها شراب به میان آنها خواهد گذاشت وترک این معصیت نخواهد کرد، آیا عذر، رفع ضمانت مینماید یا نه؟

جواب:

جواب: ظاهر این است که قابل تطهیر باشد و بر فرض عدم قبول تطهیر آن، از باب آلات لهوی (که به آن منتفع نتوان شد بر وجه محللی) نیست. چنانکه خود فرض کردی به این که اتلاف آن جایز باشد، واما فرض انحصار طریق نهی از منکر در آن بسیار بعید است، زیرا که بعد از شکستن هم، خواهند ساخت و بر فرض اینکه منحصر باشد (به سبب عجز از ساختن خم نو) وبقای آن بر حال معصیت خواهد شد، در این وقت تعارض واقع می شود ما بین اتلاف مال محترم حرام ونهی از منکر واجب. و بر فرض انحصار طریق نهی از منکر، در این، شاید توان شکست به جهت ترجیح نهی از منکر، حتی آنکه بسیاری از علما تجویز قتل را هم کرده اند، چه جای جرح واتلاف مال. ولکن کسی که آن ید دارد چنین کسی را باید حجر کند و او را منع کند از تصرف در