جامع شتات جلد 1 صفحه 70

1- شیخ نورالدین علی بن حسین بن عبد العالی کرکی معروف به محقق ثانی در روز غدیر سال 1940 ه ق در نجف اشرف وفات کرده است ومراد از " حاشیه قواعد " کتاب مهم " جامع المقاصد " است.

2- پوست دباغی شده رنگین وخوشبو.

3- نوعی حلوا که با نشاسته وشکر تهیه کنند.

4- پارچه ای بوده که آب به سختی در آن نفود میکرده، پارچه سفت شبیه چرم.

جواب:

جواب: همه اینها در صورت مذکوره حلال وپاکند.

96- سوال:

96- سوال: تصرفاتی که اهل بلد در آبهای مملوکه مینمایند از قبیل وضو وغسل وشرب وتطهیر وامثال آن، آیا موقوف بر علم به رضای مالک است یا ظن به آن، یا عدم علم به کراهت مالک کافی است و هرگاه علم یا ظن به عدم رضای مالک حاصل شود استعمال جایز است یا نه؟ وحد جواز استعمال در صورت جواز چه چیز است؟ وآیا قناتی که در بلده ای جاری است از قدیم الایام ملاک میتوانند آب قنات را از میان بلده بگردانند و از خارج بلد به مزارع خود ببرند یا نه؟

جواب:

جواب: مادامی که کراهت ملاک ظاهر نشده جایز است استعمال متعارف در وضو و غسل وخوردن وتطهیر ثیاب وامثال آن، خواه در سر آب باشد یا در خانه ببرند، اما مثل این که حوض خانه ها را از آن پر کنند یا حمامها را از آن پر کنند، هر چند از برای حوائج مذکوره باشد جواز آن معلوم نیست وفرقی در این استعمالات ما بین اهل بلد وغربا و مترددین نیست. وبیان دلیل ومأخذ این احکام را در کتاب غنایم الایام. ذکر کرده ام وحاصل آن، این است که از جمعی از فقها بر میآید که جواز این تصرفات از باب شاهد حال است به رضای مالک یا ولی مالک، هر گاه صغیر ومجنون باشد. و از جمعی دیگر اینکه از باب حقی است که حق تعالی در آن آبها قرار داده، مثل حق حصار وجدار از برای فقرا و بر هر دو قول این حق و جواز تصرف مذکور مشروط است به عدم ظهور کراهت مالک واظهر قولین در نزد حقیر، قول ثانی است. واما سؤال از تغییر ممر آب قنات از برای ملاک آن قنات، پس در آن تفصیلی هست وآن، این است که هر گاه معلوم باشد که تصرف اهل شهر و بلد و استعمالات ایشان مبتنی بر همان معنی سابق بوده و دعوی حقی دیگر در میان نیست پس جواب آن معلوم شد به جهت عدم فرق ما بین اهل بلد وغیر آنها، در این معنی بلکه امر در اهل بلد به سبب کثرت و اجتماع ومداومت واستمرار اصعب است وثبوت حق در آن اخفی است، پس مالک می تواند آب را بگرداند واز راه دیگر ببرد، لکن افضل آن است که نکند این کار را.