- کتاب الدین 1
- کتاب الدین من المجلد الاول 1
- 1 : سؤال: 1
- جواب: 1
- جواب: 3
- 2:سوال: 3
- 3 : سؤال: 4
- 5:سوال: 4
- جواب: 4
- 4:سوال: 4
- جواب: 4
- جواب: 5
- کتاب الدین من المجلد الثانی 6
- جواب: 6
- 6:سوال: 6
- جواب: 14
- 7:سوال: 14
- 8:سوال: 15
- جواب: 15
- پنجم: از آنچه در مقدمه چهارم گفتیم ظاهر شد که عقد قرض از حیثیتی جایز است، واز حیثیتی لازم. پس هر گاه شرط مشروعی در ضمن عقد قرض بشود از حیثیت لزوم، لازم خواهد بود، چنانکه مقتضای عقود لازمه است ومؤید آن است عمومات (اوفوا بالعقود) و (المومنون عند شروطهم). واز جمله شروط جایزه است این که در قرض غیر قیمی شرط کند عوض دادن مثل آن را در صفات. وصورت سوال: 23
- 7 مکرر: سوال: 30
- جواب: 30
- 8 مکرر:سوال: 30
- جواب: 31
- جواب: 31
- 9:سوال: 31
- 11 :سوال: 32
- جواب: 32
- جواب: 32
- 10: سوال: 32
- جواب: اما از سوال: 33
- 12:سوال: 33
- جواب: 33
- 13:سوال: 33
- 15:سوال: 35
- کتاب الدین من المجلد الثالث 35
- جواب: 35
- 14:سوال: 35
- 16:سوال: 35
- جواب: 35
- 17:سوال: 37
- جواب: 37
- جواب: 38
- اشاره 39
- 19:سوال: 39
- جواب: 39
- جواب: 41
- جواب: 41
- 21 :سوال: 41
- 20:سوال: 41
- 22:سوال: 42
- جواب: 42
- کتاب الضمان من المجلد الثالث 43
- جواب: 43
- 23:سوال: 43
- جواب: این سوال: 43
- 24:سوال: 45
- 25:سوال: 45
- جواب: 45
- جواب: 45
- 26:سوال: 48
- جواب: 48
- 27:سوال: 49
- جواب: 49
- جواب: 52
- 29:سوال: 56
- جواب: 57
- جواب: 91
- کتاب الصلح من المجلد الاول 91
- جواب: 91
- 31 :سوال: 91
- 30:سوال: 91
- اشاره 91
- 33:سوال: 92
- 32:سوال: 92
- جواب: 92
- جواب: 92
- جواب: 93
- 35:سوال: 93
- جواب: 94
- جواب: 95
- 37:سوال: 100
- جواب: 100
- 38:سوال: 101
- جواب: 102
- 39:سوال: 103
- جواب: 103
- جواب: 104
- مسأله تزاحم الحقوق:41 :سوال: 104
- جواب: 104
- 40:سوال: 104
- 42:سوال: 105
- کتاب الصلح من المجلد الثانی 105
- 43:سوال: 105
- جواب: 105
- جواب: 105
- جواب: 112
- جواب: 129
- 45 و 46سوال: 129
- جواب: صورت سوال: 133
- 47:سوال: 133
- جواب: 133
- 48:سوال: 135
- جواب: 136
- 49:سوال: 139
- جواب: 140
- جواب: 143
- 51 :سوال: 143
- 50:سوال: 143
- 52:سوال: 144
- جواب: 144
- جواب: این محتاج به مرافعه است. ومجرد کاغذ حجت نیست هر چند (اقرت واعترفت) نوشته باشند در اینجا، چه جای تحقق وثبت. مگر این که آن کاغذ ونوشته کاغذی باشد که از برای حاکم (یعنی مجتهد عادل) مفید قطع باشد، واین بسیار نادر است. و هر گاه مفید علم نشود باید رجوع کرد به بینه. واز صورت سوال: 144
- جواب: 145
- 53:سوال: 148
- 54:سوال: 148
- جواب: 148
- 56:سوال: 149
- جواب: 149
- 55:سوال: 149
- جواب: 149
- جواب: 150
- جواب: 151
- 57:سوال: 151
- 58:سوال: 156
- 59:سوال: 156
- جواب: 156
- جواب: 158
- 60:سوال: 158
- جواب: 159
- 62:سؤال: 159
- جواب: ظاهر این است که شرط صحیح باشد ووفای به آن لازم. واما سوال: 159
- 61 :سوال: 159
- جواب: 160
- 63:سوال: 161
- جواب: 161
- جواب: 163
- 65:سوال: 164
- جواب: 164
- جواب: 168
- 66:سوال: 168
- 67:سوال: 168
- جواب: 168
- 68:سوال: 169
- جواب: 169
- جواب: 170
- جواب: 170
- 70:سوال: 170
- 69:سوال: 170
- 71 :سوال: 171
- 72:سوال: 173
- جواب: 174
- 73:سوال: 174
- 74:سوال: 175
- جواب: 175
- 76:سوال: 175
- 75:سوال: 175
- جواب: 175
- جواب: 176
- 77:سوال: 177
- جواب: 177
- 78:سوال: 178
- جواب: 179
- جواب: ملاکی که راضی نیستند که عمرو آب ببرد به خانه خود به پایاب خود، میتوانند مانع عمرو شوند از بردن آب. چون این معنی تصرفی است در اصل آب شرکاء بدون اذن ایشان. وایضا تصرفی است در خانه نهر مشترک که مجرای آب است به چاه زید. وجواز تصرف زید به سبب استمرار از استحقاق قدیم منشأ جواز تصرف عمرو نمی شود. هر چند عمرو شق نهری تازه به آن خانه نهر نکرده است. واز اینجا معلوم شد که در درون نوبه خود یا نوبه سایر شرکاء که راضی هستند هم نمی تواند آب از آن مجرا ببرد، هر چند آب مال خود او یا مال شرکائی است که راضیاند. واما سوال از لزوم نوبت ومهایات: پس آن عقد لازمی نیست. وهر وقت بخواهند بر هم میزنند. ووقتی که بر هم زدند آن شخصی که نوبت خود را برده باید اجرت المثل مجرا را به قدر حصه شرکاء به آنها رساند. واما سوال: از مانع شدن عمرو وسایر شرکاء از تصرف در آن: پس اگر مراد منع مطلق است پس آن بی وجه است. واگر مراد عدم رضای تصرف بر نوبه قدیم [ است ] و [ می ] خواهد تجدید بنای نو به ومهایات گذارد، یا هر گاه که ممکن شود خواهد قسمت آب بکند، می تواند که چنین کند. اما ایشان را معطل نمی تواند گذاشت که انتقام بکشد و آب شرکا از میان برود. بلکه باید فورا بنای درستی بگذارد به رضای شرکا. واما سوال: 179
- 79: سوال: 180
- جواب: 180
- 80:سوال: 181
- 81 :سوال: 183
- جواب: 183
- 82:سوال: 184
- جواب: 184
- جواب: 184
- 83:سوال: 184
- جواب: 185
- 84:سوال: 185
- 85:سوال: 185
- جواب: 185
- جواب: 186
- جواب: 186
- جواب: 186
- 86:سوال: 186
- جواب: 187
- 88:سوال: 187
- جواب: 187
- 89:سوال: 191
- 90:سوال: 191
- جواب: 191
- 91 :سوال: 192
- جواب: 192
- جواب: 192
- جواب: 193
- 92:سوال: 193
- 93:سوال: 193
- 95:سوال: 194
- جواب: 194
- 94:سوال: 194
- جواب: 194
- جواب: 194
- جواب: 195
- 96:سوال: 195
- 97:سوال: 198
- جواب: 199
- جواب: 201
- جواب: 201
- 99:سوال: 201
- جواب: 206
- 101 :سوال: 207
- 102:سوال: 207
- جواب: 207
- : 103 سوال: 207
- جواب: 207
- جواب: 207
- 104:سوال: 208
- جواب: 208
- جواب: 210
- 105:سوال: 210
- 106:سوال: 216
- جواب: 216
- جواب: 225
- 107:سوال: 225
- 108:سوال: 226
- جواب: 226
- جواب: 228
- کتاب الشرکه من المجلد الاول 228
- 109:سوال: 228
- 110:سوال: 229
- جواب: 230
- 111 :سوال: 230
- 112:سوال: 230
- جواب: 231
- 113:سوال: 231
- جواب: 232
- جواب: 232
- 114:سوال: 232
- جواب: 233
- 115:سوال: 233
- 116:سوال: 233
- جواب: 234
- جواب: 234
- 117:سوال: 234
- کتاب الشرکه من المجلد الثانی 234
- جواب: 235
- 118:سوال: 235
- جواب: 236
- 119:سوال: 236
- جواب: 237
- 120:سوال: 237
- 121 :سوال: 237
- 122: سوال: 238
- جواب: 238
- جواب: 238
- 123:سوال: 238
- جواب: 239
- 124:سوال: 240
- جواب: 240
- 125:سوال: 241
- جواب: 242
- 126:سوال: 244
- جواب: 244
- جواب: 244
- 127:سوال: 256
- جواب: 256
- 128:سوال: 257
- کتاب الشرکه من المجلد الثالث 257
- جواب: 257
- 129:سوال: 257
- 130: سوال: 258
- جواب: 258
- 131 :سوال: 258
- جواب: 258
- جواب: 258
- جواب: 269
- 132:سوال: 269
- جواب: 271
- 133:سوال: 271
- جواب: 272
- 134:سوال: 272
- 135:سوال: 272
- جواب: 273
- کتاب القسمه من المجلد الاول 274
- جواب: 274
- 136:سوال: 274
- 138: سوال: 275
- 137:سوال: 275
- جواب: 275
- جواب: 275
- 139:سوال: 276
- کتاب القسمه من المجلد الثانی 276
- جواب: 276
- جواب: 279
- 140:سوال: 279
- 141 :سوال: 281
- جواب: 281
- 142:سوال: 281
- جواب: 282
- 143:سوال: 282
- 144:سوال: 283
- جواب: 283
- جواب: 283
- 145:سوال: 283
- 146:سوال: 288
- 147:سوال: 288
- جواب: 288
- جواب: 288
- 148:سوال: 289
- جواب: 289
- 149:سوال: 292
- جواب: 293
- 150:سوال: 297
- 151 :سوال: 297
- جواب: 297
- 152:سوال: 298
- جواب: 298
- جواب: 299
- 154:سوال: 300
- جواب: 300
- جواب: 300
- 153:سوال: 300
- کتاب القسمه من المجلد الثالث 300
- 155:سوال: 301
- جواب: 302
- جواب: 303
- 156:سوال: 303
- جواب: 305
- 157:سوال: 305
- جواب: 310
- کتاب المضاربه من المجلد الاول 310
- 158:سوال: 310
- جواب: 310
- جواب: 312
- کتاب المضاربه من المجلد الثانی 312
- 159:سوال: 312
- 160:سوال: 315
- جواب: نظر به سوال: 316
- جواب: 316
- جواب: 316
- 161 :سوال: 316
- 162:سوال: 317
- جواب: 318
- 163:سوال: 322
- جواب: 324
- جواب: 329
- کتاب المضاربه من المجلد الثالث 329
- 164:سوال: 329
- جواب: در صورت سوال: 330
- 165:سوال: 330
- جواب: 330
- 166:سوال: 332
- جواب: 336
- 167:سوال: 338
- جواب: 338
- 168:سوال: 360
- جواب: 360
- کتاب المزارعه والمسافات من المجلد الاول 360
- جواب: 362
- 169:سوال: 362
- کتاب المزارعه من المجلد الثانی 363
- جواب: از ظاهر سوال: 363
- جواب: 363
- 170:سوال: 363
- کتاب المزارعه من المجلد الثالث 366
- 171 :سوال: 366
- جواب: 366
- 172:سوال: 370
- 173:سوال: 371
- جواب: 371
- جواب: 372
- 174:سوال: 372
- جواب: 372
- جواب: 373
- 175:سوال: 373
- جواب: 375
- 178:سوال: 382
- 177:سوال: 382
- کتاب الودیعه من المجلد الاول 382
- جواب: 382
- جواب: 382
- جواب: 383
- 179:سوال: 383
- کتاب الودیعه من المجلد الثانی 383
- جواب: 385
- 180:سوال: 385
- 181 :سوال: 386
- جواب: 386
- 182:سوال: 389
- جواب: 389
- جواب: 390
- کتاب الودیعه من المجلد الثالث 390
- 184:سوال: 390
- 183:سوال: 390
- جواب: 391
- 185:سوال: 394
- جواب: 394
- کتاب العاریه من المجلد الاول 394
- 186:سوال: 396
- کتاب العاریه من المجلد الثانی 396
- جواب: 397
- جواب: 398
- جواب: 398
- 188:سوال: 398
- 187:سوال: 398
- 189:سوال: 399
- 190:سوال: 402
- جواب: 402
- 191 :سوال: 404
- کتاب العاریه من المجلد الثالث 404
- جواب: 405
- کتاب الاجاره من المجلد الاول 415
- 192:سوال: 415
- جواب: 415
- 193:سوال: 421
- 194:سوال: 421
- جواب: 421
- جواب: 421
- 196:سوال: 422
- جواب: 422
- جواب: 422
- جواب: 423
- 197:سوال: 423
- 198:سوال: 425
- جواب: 425
- 199:سوال: 426
- 200:سوال: 426
- جواب: 426
- جواب: 427
- 201 :سوال: 427
- 202:سوال: 428
- جواب: 428
- 203:سوال: 429
- جواب: 429
- 205:سوال: 431
- جواب: 431
- جواب: 431
- 204:سوال: 431
- 206:سوال: 432
- جواب: 433
- 207 :سوال: 433
- جواب: 434
- جواب: 434
- 208:سوال: 434
- 210:سوال: 439
- 209:سوال: 439
- 211 :سوال: 439
- جواب: 439
- جواب: 439
- 212:سوال: 441
- 213:سوال: 442
- جواب: 442
- 214:سوال: 442
- جواب: 442
- 217:سوال: 443
- 216:سوال: 443
- جواب: 443
- جواب: 443
- 215:سوال: 443
- جواب: 444
- جواب: 444
- جواب: 444
- 219:سوال: 444
- 220:سوال: 444
- 218:سوال: 444
- جواب: 444
- 222:سوال: 449
- جواب: 449
- جواب: 449
- 223:سوال: 449
- کتاب الاجاره من المجلد الثانی 451
- جواب: 451
- 224:سوال: 451
- 225:سوال: 453
- جواب: 453
- 226:سوال: 454
- 228:سوال: 454
- جواب: 454
- جواب: 454
- 227:سوال: 454
- جواب: 454
- 229:سوال: 456
- جواب: 456
- جواب: 457
- 230:سوال: 457
- 231 :سوال: 461
- جواب: 461
- 232:سوال: 462
- 233:سوال: 462
- جواب: 462
- 234:سوال: 463
- جواب: 463
- 235:سوال: 463
- جواب: 463
- 236:سوال: 464
- جواب: 465
- 237:سوال: 466
- جواب: 466
- 238:سوال: 467
- جواب: 467
- 239:سوال: 467
- جواب: 468
- 242:سوال: 468
- جواب: 468
- 240:سوال: 468
- 241 :سوال: 468
- 243: سوال: 470
- جواب: 470
- جواب: 474
- 244:سوال: 474
- 245:سوال: 478
- جواب: 479
- جواب: 479
- 246:سوال: 479
- 247:سوال: 480
- 248:سوال: 481
- جواب: این سوال: 481
- جواب: 481
- کتاب الاجاره من المجلد الثالث 484
- 249:سوال: 484
- جواب: 485
- 250:سوال: 485
- جواب: 485
- جواب: 486
- جواب: 486
- 253:سوال: 486
- 252:سوال: 486
- جواب: 486
- جواب: 487
- جواب: 487
- 254: سوال: 487
- جواب: 488
- جواب: 488
- 255:سوال: 488
- 256:سوال: 488
- 257:سوال: 489
- جواب: 490
- جواب: 491
- 258:سوال: 491
- جواب: 492
- 259: سوال: 492
- جواب: 509
- جواب: 509
- 260:سوال: 509
- :261 سوال: 509
- 263:سوال: 510
- جواب: 510
- جواب: 510
- 262:سوال: 510
- جواب: 511
- 264:سوال: 511
- کتاب الوکاله من المجلد الاول 511
- جواب: 514
- 266:سوال: 514
- 268:سوال: 515
- 267:سوال: 515
- جواب: 515
- جواب: 515
- 269:سوال: 516
- جواب: 516
- جواب: 519
- 270:سوال: 519
- جواب: 520
- 271سوال: 520
- 272:سوال: 521
- 273:سوال: 521
- جواب: 521
- کتاب الوکاله من المجلد الثالث 522
- 274:سوال: 522
- جواب: 522
- جواب: 523
- 275:سوال: 523
- 276:سوال: 528
- جواب: 528
- جواب: 530
- جواب: 533
- 279:سوال: 533
- 278:سوال: 533
- جواب: 533
- 280:سوال: 533
- جواب: 534
معینی را از آب وقف کرده وخصوصیت مهایات در آن دخلی ندارد. وبعد از ثبوت وقف واستحاق حوضخانه اول آب را، الحال مهایات باید میانه حوضخانه اول و صاحب حوضخانه ثانی بشود. واین بدون تراضی نمی شود. واین مقام محتاج است به تامل تمام بسیار. چون دقیق است. (1)
37:سوال:
37:سوال: هر گاه نهری که بعض مشاع آن وقف مسجد وحمام است، عبور میکند در میان قریه [ ای ]. ودر کنار آن در وسط قریه مسجدی هست وحوضخانه و خلائی در سر آن نهر در محاذی این مسجد ساخته شده است. ومعلوم نیست که جزئی از آن آب وقف آنها باشد. والحال کسی آمده واز فوق این [ حوض ] خانه وبیت الخلا مجری را تغییر داده قدری راه برده وبعد [ از ] آن داخل مجرای قدیم نموده (2) که هر دو به جانب آن حمام ومسجد که قدری از آن آب وقف آنها است [ میروند ]. وبر سر این مجرای جدید حوضخانه وخلائی مضبوط ساخته با رضای همه ملاک وشرکای آب. و چون آن حوضخانه وخلای قدیم خراب وکثیف وغیر مضبوط بود، ومجرای قدیم هم معیوب بود، وبه سبب آنها ضرری به آب انبار وقفی که در جنب آن بود میرسید، و به سبب کثافت آن خلای قدیم مظنه این بود که عوام الناس مسجد را هم نجس کنند، بنای این مجری وحوضخانه وخلای جدید شده. وبه این سبب حوضخانه وخلای قدیم معوق ومتروک شده. آیا این تغییر مجرای آب جایز است یا نه؟ -؟. وتصرف در آبی که در این مجرا جدید می شود جایز است یا نه؟ -؟.
جواب:
جواب: چون معلوم نیست که قدری از آن آب وقف خلا وحوضخانه قدیم باشد، پس اشتراک او در آب معلوم نیست. واما شریک بودن حمام ومسجد دیگر در آن آب - هر چند موجب اشتراک می شود به جهت لزوم تصرف در جزئی از حافه نهر وتغییر ه.
1- بااینهمه تفصیل - که براستی در پاسخ یک مسأله چندین مسأله بررسی گردید - عدم امکان اذن از ناحیه مسلمین یا از ناحیه (جهت مسلمین) آن طور که میرزا (ره) در اینجا مطرح کرده به مبنای او در مورد ولایت حاکم شرع که تا اینجای کتاب مکررا بیان داشته، سازگار نیست.
2- عبارت نسخه: قدری راه بوده وبه آن داخل مجرای قدیم نموده.