جامع شتات جلد 3 صفحه 207

استرداد کند). این نیز موجب جهالت است. چون معلوم نیست که چه چیز باقی میماند پس احد عوضین که وجه مصالحه است مجهول است، به جهت آن که وجه مصالحه در این وقت مجموع آن وجهی است که میگیرد (هر چند بسیار قلیل باشد) به ضمیمه آن تسلطی که بر آن مال دارد که معلوم نیست که آن تسلط در چه چیز است وچه قدر است. پس ظاهر این معامله فساد است. وحقیقت این جهالتها غالبا راجع می شود به جهالت اصل عوض نه مقدار آن. وآنچه در صلح مسامحه می شود از جهالت غالبا از مقدار است نه اصل عوض. والله العالم.

101 :سوال:

101 :سوال: هل یصح الصلح من دون العوض؟ ام لابل لابد من وجه المصالحه -؟.

جواب:

جواب: لایشترط فی تحقق الصلح المعاوضه، لان معنی الصلح الرضا والاتفاق، ولا ینافی ذلک کونه عقدا من العقود کالهبه بلا عوض، ویصح ذلک مع الاقرار والانکار. فلو کان علی احد دین لاحد واقر به ثم صالحه علی نصفه، صح. وکذلک فی العین. وسمی (صلح الحظیظه) فیقول (صالحتک نصف دینی علی ان تعطینی نصفها) او (صالحتک داری علی نصفها). ویشترط القبول وان کان فی الدین. فان کونه بمنزله الابراء عن النصف لایوجب عدم اشتراط القبول. کما فی الابراء - علی اظهر القولین واشهر هما - والظاهر ان المسئله اجماعیه قال فی التذکره (ولو قال صالحنی بنصف دینک علی - او - بنصف دارک هذه. فیقول صالحتک بذلک. صح عندنا. وهو قول اکثر الشافیعه). ثم قال (وانما یقتضی لفظ الصلح المعاوضه اذا کان هناک عوض. واما مع عدمه فلا. وانما معنی الصلح الرضا و الاتفاق وقد یحصل من غیر عوض).

102:سوال:

102:سوال: زید خانه خود را صلح کرده به زوجه خود به مبلغ یک صد دینار نقد و یک من گندم موصوف. وبعد ذلک زوجه زید همان خانه را به عقد عمری واگذاشت به زوج خود به مبلغ مزبور. آیا این عمری صحیح است یا باطل؟ -؟.

جواب:

جواب: این عقد عمری باطل است. در عمری عوضی نمی باشد.

: 103 سوال:

: 103 سوال: هل یصح الصلح علی جزء المدعی به ام لا؟ -؟. وما دلیل المانع؟.

جواب:

جواب: یصح الصلح [ و ] هو المسمی ب (صلح الحظیطه) ودلیله العمومات والاطلاقات و ظاهر الاجماع المستفاد من التذکره. ولعل المانع یتمسک با نه لایجوز معاوضه احد بعض