جامع شتات جلد 3 صفحه 242

آن سه نفر دیگر در ارث پدر (جمع المال) شده اند ومدت چند سال با هم بوده اند ودر این مدت نیز با هم کار کرده اند وقدری املاک وباغات را نیز با هم خریده اند. ودو نفر از ایشان در این میانه - از کار کردن هر سه با هم واز نفع املاک ارثی واملاک ابتیاعی - اخراجات عروسی خود را از میانه برداشته اند ومتاهل شده اند. والحال نیز آن دو نفر دیگر اراده دارند که یک نفر را رد کنند وآن یک نفر میگوید که (آنچه از اخراجات عروسی شده است من هم به قدر یک نفر باید از اخراجات عروسی بردارم، وآنچه املاکاتی را واجناسی را که در این چند سال با هم خریده ایم آنهم موافق یک رسدی خودم، باید وضع بکنید. وبعد آنچه هست موافق شرع تقسیم نمائیم). وایشان را سخن این که (تو کاری نکرده [ ای ] و آن چه پیدا شده است ونفع شده است وخریده ایم از خودمان خریده ایم، رسد تو به غیر از بابت ارث پدری به تو نمیرسد). ومطلب دیگر این که قدری قرض هم دارند. آن دو نفر میگویند قرض را نیز به قدر رسد خود شریک باش وبده اما در املاکات ابتیاعی رسد نداری به غیر ارث پدری. بینوا توجروا.

جواب:

جواب: شرکت ابدان باطل است. واموال پدر به قدر الحصه هر یک مال او است. و همچنین منافع متصله ومنفصله مثل پشم ومو وشیر وولد حیوانات را هر یک به قدر الحصه مستحقند. و هم چنین اجرت حیوان وخانه وزمین وغیرها. و هر گاه یکی از آنها زرعی در آن املاک کرده، زرع مال او است وآنها به قدر الحصه مستحق اجرت المثل اند. و در مدتی که با هم کار کرده اند هر کس هر کاری کرده منافع آن مال او است، واملاک و باغاتی که خریده اند هر گاه همه با هم خریده اند علی السواء به ذمه، مال همه است علی السواء، خواه قیمت را از مال مشترک داده اند یا مختص بعضی. و هر گاه به عین خریده اند پس اگر به عین مشترک میان همه است علی السواء، مال همه است علی السواء. و هر گاه به عین مختص بعضی باشد پس هر گاه صاحب عین مختص اجازه بیع کرده از برای آن دیگری که از مال آنها عوض بردارد، باز مشترک اند علی السواء. ولکن صاحب مختص مستحقق مقدار حصه آنها است از قیمت که از مال آنها بردارد. و هم چنین در صورت اولی که به ذمه خریده بودند واز مختص، قیمت داده بودند.