جامع شتات جلد 3 صفحه 366

هم بدهد. و هر گاه در عمل تقصیر شده اجرت عمل بر مقتضای آن معمول می شود. گاه است در عرف اهل خبره چنان عملی بی اجرت میماند، چون بر غیر وجه متعارف ومعتبر منظور عقلا شده. وگاه است اجرت از متعارف کمتر می شود. و هر گاه مراد تو این است که مزارعه بروجه صحیح شده وشرط بذر نشده ولکن عامل در تربیت آن تفریط وتقصیر کرده، پس در آنجا بعد اثبات تفریط باید عامل از عهده آن خسارات بر آید وتفاوت حصه او را از حاصل - ما بین صورت تفریط وعدم تفریط به بازدید اهل خبره آن را - به او رد کند (1). مثلا هر گاه اهل خبره بگویند که هر گاه این شخص متوجه شده بود وعمل بر وجه متعارف کرده بود هزار من گندم عاید صاحب بذر میشد، الحال که تقصیر کرده پانصد من شده. باید از عهده پانصد من بر آید، و همچنین... والله العالم.

کتاب المزارعه من المجلد الثالث

171 :سوال:

171 :سوال: اذا زارع بطن (من بطون الموقوف علیهم) الارض الموقوفه ومات قبل انقضاء المده. فهل یبطل المزارعه ام لا؟ -؟.. وکذا بموت العامل؟ -؟.

جواب:

جواب: الظاهر عدم البطلان فی ظاهر فتاویهم فی کتاب المزارعه. واطلاق کلماتهم یقتضی عدم البطلان. فانهم صرحوا بان المزارعه لایبطل بالموت. بل لم نقف علی مخالف فیه علی الاطلاق. ویظهر عدم الخلاف من جماعه من الاصحاب منهم المحقق الثانی فی شرح القواعد (2) وکذلک الکلام فی المساقات. ولم اقف فی کلامهم علی تصریح باستثناء الوقف، بل انما ذکروا حکم عدم بطلان المزارعه ولم یستثنوا ذلک. کما استثنی جماعه ممن قال بعدم بطلان الاجاره بموت الموجر او المستاجر اذا کان العین المستاجره وقفا فآجره الموقوف علیه. نعم استثنوا ما لو اشترط علی العامل ان یعمل بنفسه ومات العامل قبل ظهور الثمره، فیبطل بموته. مع خلاف فی ما لو مات بعد ظهور الثمره. .