- کتاب الدین 1
- 1 : سؤال: 1
- کتاب الدین من المجلد الاول 1
- جواب: 1
- 2:سوال: 3
- جواب: 3
- 3 : سؤال: 4
- 4:سوال: 4
- جواب: 4
- 5:سوال: 4
- جواب: 4
- جواب: 5
- 6:سوال: 6
- کتاب الدین من المجلد الثانی 6
- جواب: 6
- جواب: 14
- 7:سوال: 14
- 8:سوال: 15
- جواب: 15
- پنجم: از آنچه در مقدمه چهارم گفتیم ظاهر شد که عقد قرض از حیثیتی جایز است، واز حیثیتی لازم. پس هر گاه شرط مشروعی در ضمن عقد قرض بشود از حیثیت لزوم، لازم خواهد بود، چنانکه مقتضای عقود لازمه است ومؤید آن است عمومات (اوفوا بالعقود) و (المومنون عند شروطهم). واز جمله شروط جایزه است این که در قرض غیر قیمی شرط کند عوض دادن مثل آن را در صفات. وصورت سوال: 23
- جواب: 30
- 8 مکرر:سوال: 30
- 7 مکرر: سوال: 30
- جواب: 31
- جواب: 31
- 9:سوال: 31
- جواب: 32
- 10: سوال: 32
- جواب: 32
- 11 :سوال: 32
- 13:سوال: 33
- جواب: اما از سوال: 33
- 12:سوال: 33
- جواب: 33
- 15:سوال: 35
- کتاب الدین من المجلد الثالث 35
- جواب: 35
- 14:سوال: 35
- 16:سوال: 35
- جواب: 35
- جواب: 37
- 17:سوال: 37
- جواب: 38
- اشاره 39
- 19:سوال: 39
- جواب: 39
- 21 :سوال: 41
- جواب: 41
- 20:سوال: 41
- جواب: 41
- جواب: 42
- 22:سوال: 42
- کتاب الضمان من المجلد الثالث 43
- جواب: این سوال: 43
- جواب: 43
- 23:سوال: 43
- جواب: 45
- 24:سوال: 45
- 25:سوال: 45
- جواب: 45
- 26:سوال: 48
- جواب: 48
- جواب: 49
- 27:سوال: 49
- جواب: 52
- 29:سوال: 56
- جواب: 57
- جواب: 91
- 30:سوال: 91
- جواب: 91
- کتاب الصلح من المجلد الاول 91
- اشاره 91
- 31 :سوال: 91
- 33:سوال: 92
- جواب: 92
- 32:سوال: 92
- جواب: 92
- جواب: 93
- 35:سوال: 93
- جواب: 94
- جواب: 95
- 37:سوال: 100
- جواب: 100
- 38:سوال: 101
- جواب: 102
- جواب: 103
- 39:سوال: 103
- جواب: 104
- 40:سوال: 104
- مسأله تزاحم الحقوق:41 :سوال: 104
- جواب: 104
- جواب: 105
- کتاب الصلح من المجلد الثانی 105
- 42:سوال: 105
- جواب: 105
- 43:سوال: 105
- جواب: 112
- 45 و 46سوال: 129
- جواب: 129
- جواب: صورت سوال: 133
- 47:سوال: 133
- جواب: 133
- 48:سوال: 135
- جواب: 136
- 49:سوال: 139
- جواب: 140
- جواب: 143
- 51 :سوال: 143
- 50:سوال: 143
- جواب: 144
- جواب: این محتاج به مرافعه است. ومجرد کاغذ حجت نیست هر چند (اقرت واعترفت) نوشته باشند در اینجا، چه جای تحقق وثبت. مگر این که آن کاغذ ونوشته کاغذی باشد که از برای حاکم (یعنی مجتهد عادل) مفید قطع باشد، واین بسیار نادر است. و هر گاه مفید علم نشود باید رجوع کرد به بینه. واز صورت سوال: 144
- 52:سوال: 144
- جواب: 145
- 53:سوال: 148
- 54:سوال: 148
- جواب: 148
- 55:سوال: 149
- جواب: 149
- 56:سوال: 149
- جواب: 149
- جواب: 150
- جواب: 151
- 57:سوال: 151
- 58:سوال: 156
- 59:سوال: 156
- جواب: 156
- جواب: 158
- 60:سوال: 158
- جواب: 159
- 62:سؤال: 159
- 61 :سوال: 159
- جواب: ظاهر این است که شرط صحیح باشد ووفای به آن لازم. واما سوال: 159
- جواب: 160
- 63:سوال: 161
- جواب: 161
- جواب: 163
- 65:سوال: 164
- جواب: 164
- جواب: 168
- 67:سوال: 168
- 66:سوال: 168
- جواب: 168
- 68:سوال: 169
- جواب: 169
- جواب: 170
- جواب: 170
- 70:سوال: 170
- 69:سوال: 170
- 71 :سوال: 171
- 72:سوال: 173
- جواب: 174
- 73:سوال: 174
- 76:سوال: 175
- 74:سوال: 175
- 75:سوال: 175
- جواب: 175
- جواب: 175
- جواب: 176
- 77:سوال: 177
- جواب: 177
- 78:سوال: 178
- جواب: ملاکی که راضی نیستند که عمرو آب ببرد به خانه خود به پایاب خود، میتوانند مانع عمرو شوند از بردن آب. چون این معنی تصرفی است در اصل آب شرکاء بدون اذن ایشان. وایضا تصرفی است در خانه نهر مشترک که مجرای آب است به چاه زید. وجواز تصرف زید به سبب استمرار از استحقاق قدیم منشأ جواز تصرف عمرو نمی شود. هر چند عمرو شق نهری تازه به آن خانه نهر نکرده است. واز اینجا معلوم شد که در درون نوبه خود یا نوبه سایر شرکاء که راضی هستند هم نمی تواند آب از آن مجرا ببرد، هر چند آب مال خود او یا مال شرکائی است که راضیاند. واما سوال از لزوم نوبت ومهایات: پس آن عقد لازمی نیست. وهر وقت بخواهند بر هم میزنند. ووقتی که بر هم زدند آن شخصی که نوبت خود را برده باید اجرت المثل مجرا را به قدر حصه شرکاء به آنها رساند. واما سوال: از مانع شدن عمرو وسایر شرکاء از تصرف در آن: پس اگر مراد منع مطلق است پس آن بی وجه است. واگر مراد عدم رضای تصرف بر نوبه قدیم [ است ] و [ می ] خواهد تجدید بنای نو به ومهایات گذارد، یا هر گاه که ممکن شود خواهد قسمت آب بکند، می تواند که چنین کند. اما ایشان را معطل نمی تواند گذاشت که انتقام بکشد و آب شرکا از میان برود. بلکه باید فورا بنای درستی بگذارد به رضای شرکا. واما سوال: 179
- جواب: 179
- جواب: 180
- 79: سوال: 180
- 80:سوال: 181
- 81 :سوال: 183
- جواب: 183
- جواب: 184
- 82:سوال: 184
- جواب: 184
- 83:سوال: 184
- 85:سوال: 185
- جواب: 185
- 84:سوال: 185
- جواب: 185
- جواب: 186
- 86:سوال: 186
- جواب: 186
- جواب: 186
- جواب: 187
- جواب: 187
- 88:سوال: 187
- 90:سوال: 191
- جواب: 191
- 89:سوال: 191
- جواب: 192
- 91 :سوال: 192
- جواب: 192
- 93:سوال: 193
- جواب: 193
- 92:سوال: 193
- جواب: 194
- 95:سوال: 194
- جواب: 194
- 94:سوال: 194
- جواب: 194
- جواب: 195
- 96:سوال: 195
- 97:سوال: 198
- جواب: 199
- جواب: 201
- 99:سوال: 201
- جواب: 201
- جواب: 206
- 102:سوال: 207
- جواب: 207
- 101 :سوال: 207
- جواب: 207
- جواب: 207
- : 103 سوال: 207
- 104:سوال: 208
- جواب: 208
- جواب: 210
- 105:سوال: 210
- جواب: 216
- 106:سوال: 216
- 107:سوال: 225
- جواب: 225
- 108:سوال: 226
- جواب: 226
- 109:سوال: 228
- کتاب الشرکه من المجلد الاول 228
- جواب: 228
- 110:سوال: 229
- جواب: 230
- 111 :سوال: 230
- 112:سوال: 230
- 113:سوال: 231
- جواب: 231
- جواب: 232
- 114:سوال: 232
- جواب: 232
- 116:سوال: 233
- جواب: 233
- 115:سوال: 233
- جواب: 234
- کتاب الشرکه من المجلد الثانی 234
- 117:سوال: 234
- جواب: 234
- 118:سوال: 235
- جواب: 235
- جواب: 236
- 119:سوال: 236
- 121 :سوال: 237
- 120:سوال: 237
- جواب: 237
- 122: سوال: 238
- جواب: 238
- جواب: 238
- 123:سوال: 238
- جواب: 239
- 124:سوال: 240
- جواب: 240
- 125:سوال: 241
- جواب: 242
- 126:سوال: 244
- جواب: 244
- جواب: 244
- جواب: 256
- 127:سوال: 256
- کتاب الشرکه من المجلد الثالث 257
- 128:سوال: 257
- جواب: 257
- 129:سوال: 257
- جواب: 258
- جواب: 258
- 131 :سوال: 258
- 130: سوال: 258
- جواب: 258
- جواب: 269
- 132:سوال: 269
- 133:سوال: 271
- جواب: 271
- 134:سوال: 272
- 135:سوال: 272
- جواب: 272
- جواب: 273
- جواب: 274
- 136:سوال: 274
- کتاب القسمه من المجلد الاول 274
- 138: سوال: 275
- جواب: 275
- 137:سوال: 275
- جواب: 275
- کتاب القسمه من المجلد الثانی 276
- جواب: 276
- 139:سوال: 276
- 140:سوال: 279
- جواب: 279
- 141 :سوال: 281
- 142:سوال: 281
- جواب: 281
- 143:سوال: 282
- جواب: 282
- 144:سوال: 283
- جواب: 283
- جواب: 283
- 145:سوال: 283
- 146:سوال: 288
- جواب: 288
- 147:سوال: 288
- جواب: 288
- جواب: 289
- 148:سوال: 289
- 149:سوال: 292
- جواب: 293
- 151 :سوال: 297
- 150:سوال: 297
- جواب: 297
- جواب: 298
- 152:سوال: 298
- جواب: 299
- جواب: 300
- 153:سوال: 300
- 154:سوال: 300
- جواب: 300
- کتاب القسمه من المجلد الثالث 300
- 155:سوال: 301
- جواب: 302
- جواب: 303
- 156:سوال: 303
- 157:سوال: 305
- جواب: 305
- 158:سوال: 310
- جواب: 310
- کتاب المضاربه من المجلد الاول 310
- جواب: 310
- جواب: 312
- 159:سوال: 312
- کتاب المضاربه من المجلد الثانی 312
- 160:سوال: 315
- جواب: 316
- جواب: نظر به سوال: 316
- 161 :سوال: 316
- جواب: 316
- 162:سوال: 317
- جواب: 318
- 163:سوال: 322
- جواب: 324
- 164:سوال: 329
- جواب: 329
- کتاب المضاربه من المجلد الثالث 329
- جواب: 330
- 165:سوال: 330
- جواب: در صورت سوال: 330
- 166:سوال: 332
- جواب: 336
- 167:سوال: 338
- جواب: 338
- کتاب المزارعه والمسافات من المجلد الاول 360
- 168:سوال: 360
- جواب: 360
- جواب: 362
- 169:سوال: 362
- کتاب المزارعه من المجلد الثانی 363
- 170:سوال: 363
- جواب: از ظاهر سوال: 363
- جواب: 363
- کتاب المزارعه من المجلد الثالث 366
- جواب: 366
- 171 :سوال: 366
- 172:سوال: 370
- 173:سوال: 371
- جواب: 371
- جواب: 372
- 174:سوال: 372
- جواب: 372
- 175:سوال: 373
- جواب: 373
- جواب: 375
- 177:سوال: 382
- 178:سوال: 382
- جواب: 382
- کتاب الودیعه من المجلد الاول 382
- جواب: 382
- 179:سوال: 383
- کتاب الودیعه من المجلد الثانی 383
- جواب: 383
- جواب: 385
- 180:سوال: 385
- 181 :سوال: 386
- جواب: 386
- جواب: 389
- 182:سوال: 389
- 184:سوال: 390
- کتاب الودیعه من المجلد الثالث 390
- جواب: 390
- 183:سوال: 390
- جواب: 391
- 185:سوال: 394
- جواب: 394
- کتاب العاریه من المجلد الاول 394
- 186:سوال: 396
- کتاب العاریه من المجلد الثانی 396
- جواب: 397
- 187:سوال: 398
- جواب: 398
- جواب: 398
- 188:سوال: 398
- 189:سوال: 399
- 190:سوال: 402
- جواب: 402
- کتاب العاریه من المجلد الثالث 404
- 191 :سوال: 404
- جواب: 405
- 192:سوال: 415
- کتاب الاجاره من المجلد الاول 415
- جواب: 415
- 193:سوال: 421
- جواب: 421
- 194:سوال: 421
- جواب: 421
- جواب: 422
- 196:سوال: 422
- جواب: 422
- 197:سوال: 423
- جواب: 423
- جواب: 425
- 198:سوال: 425
- 199:سوال: 426
- جواب: 426
- 200:سوال: 426
- جواب: 427
- 201 :سوال: 427
- جواب: 428
- 202:سوال: 428
- 203:سوال: 429
- جواب: 429
- جواب: 431
- 205:سوال: 431
- جواب: 431
- 204:سوال: 431
- 206:سوال: 432
- جواب: 433
- 207 :سوال: 433
- جواب: 434
- جواب: 434
- 208:سوال: 434
- 209:سوال: 439
- 211 :سوال: 439
- 210:سوال: 439
- جواب: 439
- جواب: 439
- 212:سوال: 441
- 213:سوال: 442
- 214:سوال: 442
- جواب: 442
- جواب: 442
- جواب: 443
- جواب: 443
- 216:سوال: 443
- 217:سوال: 443
- 215:سوال: 443
- جواب: 444
- 219:سوال: 444
- 220:سوال: 444
- جواب: 444
- جواب: 444
- جواب: 444
- 218:سوال: 444
- جواب: 449
- 222:سوال: 449
- جواب: 449
- 223:سوال: 449
- کتاب الاجاره من المجلد الثانی 451
- جواب: 451
- 224:سوال: 451
- 225:سوال: 453
- جواب: 453
- 228:سوال: 454
- جواب: 454
- 226:سوال: 454
- جواب: 454
- جواب: 454
- 227:سوال: 454
- جواب: 456
- 229:سوال: 456
- جواب: 457
- 230:سوال: 457
- 231 :سوال: 461
- جواب: 461
- 233:سوال: 462
- 232:سوال: 462
- جواب: 462
- جواب: 463
- 234:سوال: 463
- جواب: 463
- 235:سوال: 463
- 236:سوال: 464
- جواب: 465
- جواب: 466
- 237:سوال: 466
- 238:سوال: 467
- 239:سوال: 467
- جواب: 467
- جواب: 468
- 241 :سوال: 468
- جواب: 468
- 242:سوال: 468
- 240:سوال: 468
- 243: سوال: 470
- جواب: 470
- جواب: 474
- 244:سوال: 474
- 245:سوال: 478
- جواب: 479
- 246:سوال: 479
- جواب: 479
- 247:سوال: 480
- جواب: 481
- 248:سوال: 481
- جواب: این سوال: 481
- کتاب الاجاره من المجلد الثالث 484
- 249:سوال: 484
- جواب: 485
- جواب: 485
- 250:سوال: 485
- جواب: 486
- جواب: 486
- 253:سوال: 486
- 252:سوال: 486
- جواب: 486
- جواب: 487
- جواب: 487
- 254: سوال: 487
- جواب: 488
- جواب: 488
- 256:سوال: 488
- 255:سوال: 488
- 257:سوال: 489
- جواب: 490
- 258:سوال: 491
- جواب: 491
- 259: سوال: 492
- جواب: 492
- جواب: 509
- جواب: 509
- 260:سوال: 509
- :261 سوال: 509
- 263:سوال: 510
- 262:سوال: 510
- جواب: 510
- جواب: 510
- کتاب الوکاله من المجلد الاول 511
- 264:سوال: 511
- جواب: 511
- جواب: 514
- 266:سوال: 514
- جواب: 515
- جواب: 515
- 268:سوال: 515
- 267:سوال: 515
- 269:سوال: 516
- جواب: 516
- 270:سوال: 519
- جواب: 519
- 271سوال: 520
- جواب: 520
- 273:سوال: 521
- 272:سوال: 521
- جواب: 521
- جواب: 522
- 274:سوال: 522
- کتاب الوکاله من المجلد الثالث 522
- جواب: 523
- 275:سوال: 523
- 276:سوال: 528
- جواب: 528
- جواب: 530
- 278:سوال: 533
- جواب: 533
- 279:سوال: 533
- جواب: 533
- 280:سوال: 533
- جواب: 534
در صورتی که مستأجر اقاله میکند وهمه را به آنها وا میگذارد. وچون تقسیم حمام غالبا ممکن نیست به جهت لزوم ضرر، وبا وجود رضای مستأجر به همه این شقوق، غصبی و عداوتی ومنع حقی هم لازم نمی آید. وتعطیل حق سایر شرکا هم صورتی ندارد. پس باید حاکم شرع الزام واجبار کند آن شرکای ممتنعین را به احد شقوق مذکوره. و هر گاه آنها (1) خود اختیار هیچ کدام از شقوق را نکنند، حاکم آنچه صلاح داند چنان میکند. و هر گاه دسترس به حاکم شرع نباشد ظاهر این است که عدول مومنین حسبتا میتوانند آنها را اجبار کنند بر احد امور. وبه هر حال افراد شرکا به سبب لجاج اینها صورتی ندارد.
232:سوال:
232:سوال: هر گاه کسی ملک خود را وقف اولاد کرده باشد. وشرط کرده باشد که بیش از سه سال اجاره ندهند، و تا مدت اجاره منقضی نشود دیگر به اجاره ندهند. آیا جایز است که موقوف علیهم آن ملک را اجاره بدهند به شخصی در مدت سه سال ودر ضمن عقد اجاره شرط کنند که بعد از انقضای مدت سه سال، باز به آن شخص اجاره بدهند در مدت سه سال دیگر. و هم چنین بعد از انقضای این، سه سال دیگر به اجاره بدهند؟. یا نه؟.
جواب:
بلی هر گاه از حال واقف معلوم نباشد که غرض آن تبدیل مستأجر، نیست - چنانکه ظاهر اطلاق سوال:
جواب: بلی هر گاه از حال واقف معلوم نباشد که غرض آن تبدیل مستأجر، نیست - چنانکه ظاهر اطلاق سوال: این است - جایز است، ووجهی از برای منع او نیست. (2)
233:سوال:
233:سوال: آیا در صورت مذکور هر گاه شرط نکنند این معنی را ولکن وکیل کنند مستأجر را که بعد از انقضای مدت سه سال تجدید صیغه اجاره کند از برای خود .
1- در نسخه: او.
2- فتوای میرزا (ره) در این مسأله خالی از اشکال نیست. زیرا بالاخره واقف غرضی از قید سه سال داشته. اگر غرضش تبدیل مستأجر نبوده لا اقل چیز دیگری بوده است. همان طور که پس از بررسی دریافتم که خودش در (کتاب وقف) همین جامع الشتات در خلاف این فتوای داده است. رجوع کنید به سیزدهمین مسأله از مسائل کتاب وقف در چاپ سنگی که مطابق تقطیع ما (ان شاء الله) در مجلد چهارم قرار خواهد گرفت. توضیح: لازم است نظر خواننده محترم را به این موضوع جلب کنند که فتوای میرزا در اینجا از نظر زمانی موخر است از فتوائی که در کتاب وقف داده است. زیرا در اینجا در ضمن ومحتوای (دفتر دوم) چنین فتوائی را داده است. اما فتوائی که در کتاب وقف داده از مسائل (دفتر اول) است. بنابر این، فتوایش در اینجا ناسخ آن فتوای کتاب وقف میشود. با این همه بدیهی است فتوای اول قویتر است که در کتاب وقف آمده است. راجع به توضیح دفتر اول، دفتر دوم ودفتر سوم، رجوع کنید به مقدمه جلد اول.