جامع شتات جلد 4 صفحه 108

شبه آنها داخل می شود. چون وجوب آنها بالاصاله نیست. واما مشکل می شود به کفارات وبه رد مظالم، چون در کفارات حد معینی هست از شارع، ودر رد مظالم تبرع بالاصاله نیست، چون بالذات هم واجب است مگر اینکه بگوئیم فعل مکلف در تعدی به غیر باعث بر این شده، پس می گوئیم که در رد مظالم صدقه ی واجبی است که بدل ادای دین واجب است. واحکام صدقه بر آن جاری شود. بلکه می گوئیم اختصاص به صورت تعدی ندارد ودر مطلق مجهول المالک ساری است وهمان صدقه مستحبه است که بر متصرف واجب است، وبر صاحب مال، مستحب. واین از قبیل وکیل ووصی است در اخراج صدقهء مندوبه. وبه این جهت است که گفته اند که مصرف آن مصرف صدقات مندوبه است. چون اینهم بالاصل مندوب است ووجوب آن عارضی است. چنانکه در مسالک در مسائل دین تصریح به آن کرده. و همچنین در کفاره هم صدقه ای است که به سبب تقصیر مکلف واجب شده. ومراد از (نصاب) احتراز از مثل نصاب زکات است نه مطلق تحدید به مقدار معینی.

42: سؤال:

42: سؤال: شخصی باغی را بر اولاد خود واولاد اولاد خود وقف نموده. وموقوف علیهم طبقه بر طبقه محصول آن را بالسویه، تا حال قسمت می کرده اند. واز آن تاریخ تا حال آب همان باغ وقفی از زمین وباغ خالد نام میرفته است که آن باغ وقف شرب می شد. وحال اولاد واقف می خواهند که آب همان باغ وقف را از جای دیگر ببرند. در اینصورت می توانند که آن استمرار قدیم را ونهر قدیم را دست بردارند واز باغ دیگر ونهر دیگر آب وقف را به باغ وقف ببرند یا نه؟ -؟.

جواب:

جواب: اگر مراد این است که تغییر هیئت وقف بر نهجی که سابق بوده می توان داد یا نه، جواب آن این است که آنچه مورد وقف است باغ است. واگر آب هم وقف است معنی وقف آب همان وقف بودن مجرا است. ودر صورت سؤال نه تغییری در باغ داده شده ونه در مجرای آبی که وقف است. و هر گاه صلاح حال باغ وموقوف علیهم در این است که آب را از زمین وباغ خالد نبرند واز جای دیگر ببرند، کسی مانع ایشان نمی تواند شد. مگر اینکه مستلزم تغییر محل وقف از مجرا باشد، یا منافی شرط واقف باشد.