جامع شتات جلد 4 صفحه 160

بکند. والا، پس ممکن نیست الا به ثبوت به بینه در نزد حاکم. و هر گاه خود وصی طلب ثابت دارد، از باب تقاص می تواند بردارد. و همچنین سایر وراث.

69: سؤال:

69: سؤال: هر گاه کسی ملک معینی را به اولاد خود هبه معوضه نماید وقباله بنویسد به این مضمون که فلان ملک را به عوض معین فلان، هبه نمود به فلان. و قبض واقباض از طرفین واقع شد. واقرار واعتراف نمود مالک مزبور به هبه واخذ عوض واقباض ملک. وبعد از آن به صیغه اجاره عمری قبول نمود واهب مزبور ملک مزبور را از متهب مذکور به مال معینی. الحال بعضی تشکیک می کنند که چون اجاره عمری باطل است به جهت جهالت مدت، پس قبض واقباض به عمل نیامده، وبه این سبب هبه باطل است. آیا با وجود اقرار به قبض واقباض وعقد اجاره که آن را صحیح می دانسته والحال بطلان آن ظاهر شده، مواهبه باطل می شود یا نه؟ -؟. و هر گاه واهب فوت شده وورثهء او این ادعا را می کنند، مسموع است یا نه؟ -؟ وبر فرض بطلان آن اجاره وصحت مواهبه، اجرت المثل ایام سابقه را متهب از مال واهب می تواند مطالبه نماید یا نه؟ -؟.

جواب:

جواب: این صورت سؤال خلط ومغالطه وتزویر است. اولا اینکه کاغذ ونوشته به خودی خود حجت شرعیه نیست، پس اگر از خارج به ثبوت شرعی برسد عقد مواهبه با قبض واقباض، به بینه عادله، یا به اقرار واعتراف مدعی علیه، یا به بینه بر اقرار مدعی علیه بر آن، مواهبه صحیح است واشکال در آن نیست. وچون اجاره عمری فاسد است، متهب مستحق اجرت المثل ایام تصرف است که از واهب یا مال آن بگیرد. پس دیگر سؤال از بطلان هبه به جهت عقد اجاره عمری معنی ندارد. وگمان حقیر این است که مدعی عاجز است از اثبات قبض واقباض. و وقوع عقد اجاره مذکوره مسلم طرفین است ومدعی که متهب باشد می خواهد از راه عقد اجاره قبض را اثبات کند، چون این هم نوع تصرفی است در مال موهوبه. و منکر که واهب است یا سایر ورثه او می خواند بگویند که این تصرف فاسد است پس منشاء اثر نمی تواند شد پس هبه بر هم می خورد. وتحقیق این است که بیع واجاره وامثال آنها از عقود، مصداق تصرف می شوند، وقبض به آنها حاصل می شود. هر چند در صحت خود آن عقد اشکال هست