جامع شتات جلد 4 صفحه 230

هم طی نشود، اقل ما یحتمل - یعنی کمتر چیزی که محتمل باشد که مراد موصی است - آن را به اولاد برادرش بدهند. والله العالم.

98: سؤال:

98: سؤال: هر گاه وصی را پیری وخرافت وعجز در یابد چه باید کرد؟

جواب:

جواب: حاکم شرع کمکی ومعینی برای تعیین کند.

99: سؤال:

99: سؤال: آیا جایز است رد وصیت؟ یا این که مجرد وصیت کردن به این که فلان کس وصی من است، جایز نیست رد؟

جواب:

جواب: بدان که مشهور میان علما جواز رد وصیت است به معنی این که قبول نکند وصی بودن را. ونقل خلافی ذر مسأله نشده الا از صدوق که استثنا کرده است دو صورت را، یکی این که پدر وصیت کند که پسر وصی او باشد ودیگر در جائی که منحصر باشد امر در همان شخص وکسی دیگر ممکن نشود. وبعضی اخبار معتبره هم دلالت بر اینها دارد. (1) واز مختلف میل به موافقت آن، حکایت شده با تأیید به لزوم عقوق در اول، و منحصر شدن واجب کفائی در ثانی. وبدان نیز که جایز است رد وصیت بعد از قبول وصایت در حال حیات موصی مادامی که زنده است، به شرط آن که برسد به موصی ومطلع شود. پس اگر خبر او نرسد تا بمیرد لازم می شود. وظاهر این است که این اتفاقی باشد، چنانکه در مسالک تصریح کرده، و از شیخ نیز نقل شده، وفحوای اخبار هم دلالت بر آن دارد(2) ولزوم غرر وضرر هم دلالت دارد. به جهت آن که به سبب قبول موصی الیه، موصی مطمئن شده و هر گاه خبر به او نرسد وصیت به دیگری نخواهد کرد. واشکالی کرده اند در این که مجرد بلوغ خبر رد به موصی کافی است یا مشروط است به تمکن موصی از اقامه وصی دیگر به جای او؟ و اطلاق فتوای اصحاب اقتضای اکتفا می کند. ولکن مستفاد می شود از علت منصوصه که در اخبار وارد شده که تمکن شرط است. واین اظهر است. چنانکه در مسالک ترجیح آن داده، واما هرگا ه موصی بمیرد پیش از رسیدن خبر به او پس اگر وصی قبول وصایت کرده وبعد از آن رد کرده وخبر به او نرسیده، پس وصیت لازم است اجماعا. چنانکه در مسالک تصریح کرده. واز دیگران نیز نقل شده. وفحو [ ا ] ی اخبار هم دلالت3.