جامع شتات جلد 4 صفحه 246

مرتب. وبر فرضی که مرتب باشد معلوم نیست که کدام مقدم است وکدام مؤخر. وبر فرضی که معلوم باشد مقدم ومؤخر، معلوم نیست که لفظی که گفته است چه بوده است. آیا وصیت دوم دلالت بر نسخ اول می کرده یا نه. وبه هر حال هر گاه معلوم شود ترتیب ما بین این دو وصیت اول را پیشتر گفته است وصیت دوم باطل است، مگر این که ثابت شود که به لفظی گفته است که نسخ وصیت او را می کند. وهر گاه مقدم ومؤخر را ندانیم کدام است، قرعه باید کرد اسم هر کدام در آید آن را مقدم میدارند. واگر ورثه اجازه وصیت را بکنند، در همه مسموع است.

112: سؤال:

112: سؤال: هر گاه عمرو (مثلا) ناخوش شود، در حین ناخوشی آنچه وصیت داشت نمود. وعمرو ومزبور پسری داشت وپسر او عروسی در میان داشت، بعد از اتمام وصیت، پسر عمرو نزد پدر آمده وگفت صداق زوجه مرا به چه نحو می نمائی وچه چیز صداق او می نمائی؟. د ر حین ناخوشی گفت (هر چیز صداق او می کنید خود می دانید). وفوت شده. وحال ادعای او می کند که گفته است هر چه خواهی بکن من هر چه می خواهم می کنم.

جواب:

جواب: به محض این سخن حقی ثابت نمی شود. اگر هبه است باید موهوب معلوم باشد، ومفروض خلاف آن است، وقبض هم به عمل نیامده واهب فوت شده. واگر توکیل است هم معلوم نیست که وکیل کیست وموکل فیه چه چیز است. ومعلوم نیست که چنین توکیلی صحیح باشد. خصوصا هر گاه موکل فوت شود قبل از فعل موکل فیه. و اگر وصیت است (بر فرض صحت چنین وصیتی وتسلیم این که از این کلام وصیت فهمیده شود) این خطابی است به صیغه جمع وموکول شده به خواهش واراده همه. هر گاه رأی همه بر چیزی قرار نگرفت، چیزی لازم نیست. با وجود این که این عبارت صریح نیست در این که (از مال من صداق کنید) مگر به ضمیمه قراین خارجیه. به هر حال به محض این عبارت چیزی ثابت نمی شود. وادعای پسر بی وجه است. مگر این که سخن دیگر داشته باشد که امر منجر به مرافعه می شود.

113: سؤال:

113: سؤال: هر گاه زید در حال مرض وصیت نماید که (بعد از من فلان اولادم را از ترکه من چیزی ندهید به علت این که قدری از مالم را به او داده ام). وباقی اولاد را به تفاوت تقسیم مال نماید که: فلان را فلان باغ، فلان را فلان خانه، وفلان را فلان دکان بدهند. وهکذا... واز آن مرض شفا یابد تا مدت یک سال صحیح وسالم باشد. ودر حال