جامع شتات جلد 4 صفحه 280

باشد که تواند ادای آن کرد وبعضی رهن گذاشتن را هم شرط دانسته اند وآن احوط است هر چند لزوم آن معلوم نیست. ولکن شاهد بگیرد از برای این که مال صغیر محفوظ بماند. واطلاق ادله مقتضی آن است که عدم ضرر کافی باشد در قرض. بخلاف بیع مال که در آن ملاحظه مصلحت، معتبر است.

138: سؤال:

138: سؤال: چه می فرمایند در خصوص این که زید عازم زیارت باشد وبعضی از املاک واموال خود را به بعض اولاد خود - مثلا به یوسف ومحمد وغیرهما - فروخته یا هبه نموده. ووصیت کرده که (در فلان وفلان ملک من یوسف ومحمد را دخلی نبوده، از سایر ورثه ام باشد). ودر مرض الموت گفته که (وصیت سابقم را اخفا داشته مجموع ثلث ترکه مرا به مصرف فلان صرف نمائید). حال والدان مزبوران از ملکین مزبورین ارث می برند یا نه؟ شقوق محتمله مسأله را (کما ینبغی حسبه لله) بیان فرمایند.

جواب:

جواب: آنجه را به عنوان بیع یا هبه لازمه (یعنی با ایجاب وقبول وقبض واقباض) به یوسف ومحمد منتقل کرده، مال آنها است. ودیگری را در آنها حقی نیست. ووصیت ثلثی را که کرده است که [ به ] فلان مصرف برسانید، باید دانست که وصیت سابق که گفته بود (فلان وفلان ملک را به سایر ورثه بدهید) آن راهم اگر سایر وارث از اصل ممضی ندارند، آن را هم باید از ثلث اعتبار کنیم. پس اول فلان وفلان ملک را به جهت سبقت ذکر وتاکید در امضای آن مقدم داشته. ثلث را به مصرف معینی که گفته میرسانند. واگر ثلث زیاده بر آن ملک ها نباشد وورثه اجازه نکند، چیزی برای آن مصرف که [ در ] آخر گفته به جا نمی ماند. ویوسف ومحمد را دخلی وتصرفی در آنچه به وصیت حق سایر ورثه شده جایز نیست.

139: سؤال:

139: سؤال: شخص عالمی به رحمت خدا رفته است، بیست سال قبل از این. وچند جلد کتاب عربی از او مانده است. ووصیت نموده که (بعد از من از اولاد من هرکی صاحب کمالتر باشد، این کتابها مال او می باشد). وحال یک نوه او سواد عربی دارد. آن کتابها به او می رسد؟ یا تقسیم کنند؟ بیان فرمایند.

جواب:

جواب: هر گاه در حین وصیت در میان اولاد صلبی او صاحب کمالی بوده از همه کاملتر، یا همان اولاد موجود [ اگر ] یکی از آنها بعد او صاحب کمالتر باشد، به او می دهند، وبعد فوت او به وارث او می دهند. وبه این نواده او نمی دهند. و هر گاه قرینه باشد که مراد او از اولاد اعلم از صلبی وولد باشد، وبعد از فوت او صاحب اکملیت نوه