جامع شتات جلد 4 صفحه 341

می آورند، وچنانکه متعارف است شوخی وظرافت با یکدیگر می کنند، واصلا وقطعا پروا نمی کنند. آیا حکم جاهل به مسأله بر آنها جاری است وچون معذور نخواهند بود آثم خواهند بود؟ یا آن که حکم غافل بر آنها جاری است وآثم نیستند؟. وعلی ای تقدیر آیا بر آن شخص که اجرای صیغه نموده است عقابی خواهد بود یا نه؟ وبه هر تقدیر آیا بر او است که ایشان را اخبار کند بر فساد عقد بعد از تذکر فساد -؟ یا نه؟. و بر فرض این که بر او باشد اخبار، آیا هر گاه آن زن ومرد از بلد عقد دور باشند ودست عاقد به ایشان نرسد، عاقد باید چه کند که از عقاب ومعصیت برهد -؟

جواب:

جواب: مادر را ولایتی بر فرزند صغیر نیست (علی المعروف بین الاصحاب، بل المتعین فی المذهب) وبه منزله فضولی است. پس هر گاه این عقد تمتع صغیره را از برای کبیر چنان قرار داده که مدت آن قبل از دخول بلوغ منقضی می شود، پس آن عقد از اصل باطل است. وبر او هیچ ثمری مترتب نمی شود. و هر گاه مدت [ تا ] بعد از بلوغ برجاست، [ اگر ] صغیره بعد از رشد وبلوغ اجازه کند، صحیح است. ولکن آثار عقد که از جمله آنها محرمیت وحرمت مادر زن باشد، حاصل نمی شود مگر بعد از اجازه. هر گاه اجازه به عمل نیاید مادر زن را می تواند نکاح کند. چنانکه در صورت سابقه هم چنین بود. وبه هر حال شوخی ها وظرافت ها اگر از باب ریبه وتلذذ بوده آن در حال محرمیت هم حرام است چه جای آن که در حال عدم [ محرمیت ]. واگر همان نظر کردن بوده از غیر تلذذ وریبه، پس اگر غافل بالمره بوده است از وجوب تحصیل مسأله، وچنین دانسته که محرم است، بر او گناه نیست. و هر گاه مقصر باشد، گناه کرده (در غیر آنچه جایز است [ از ] نظر وتکلم نسبت به اجانب). وچاره آن استغفار وتوبه است. وآن شخص عاقد در اصل عقد عاصی است هر گاه عالم یا (جاهل غیر غافل مقصر بوده. وباید توبه کند. و بر فرض تقدیری که غافل بالمره بود عاصی نیست. وبه هر حال هر گاه بداند که بالفعل ثمرات عقد بر آن مترتب می شود وآنها بر آن حال مستمرند، لازم است که خبر کند ایشان را به فساد عقد

172: سؤال:

172: سؤال: اختلافاتی که واقع است در کتب فقها در خصوص حد رضاع، راجح در نظر فیض منظر کدامیک می باشد؟ و (انبات لحم وشد عظم) به چه عنوان حاصل می شود؟.

جواب:

جواب: تحقق اثر انبات لحم وشد عظم بسیار صعوبت دارد. واین، اثرش بسیار کم