جامع شتات جلد 4 صفحه 348

گرفتن آن حلال است یا نه؟ وبعد از آن که گرفت آیا آن شخص دهنده استرجاع می تواند کرد یا نه؟

جواب:

جواب: آنچه در بادی نظر به گمان حقیر می رسد آن است که اگر شرط را در ضمن عقد نکاح در آورند (اعم از آن که دختر شرط کند یا ولی بر فرض ولایت) (1) حلال ولازم خواهد بود. به جهت آن که شرط مشروع است ومنعی از برای آن نمیدانم. و اگر شرط نکند نیز ظاهر حلیت است مادامی که پشیمانی زوج ظاهر نشده است. واگر بعد از نزویج پشیمان شود وخواهد که به آنچه داده رجوع کند، آنچه از آن مال موجود باشد می تواند استرداد کند. به جهت آن که به عقد لازمی منتقل نشده وبر ملک سابق باقی است. واین از بابت هبه معوضه نیست، به جهت آن که عوض بضع به غیر صداق چیزی نیست، واین که داخل صداق نیست ودر هبه معوضه اقباض از طرفین تا نشود لزوم ندارد، پس نتوان گفت که اینجا، عوض، رضا وقبول ولی، است نه دختر وبضع آن، تا بگوید که این پول را دادم ورضای ولی را گرفتم بلکه این داخل هدیه (مصانعه) و (مکافات) نیز نخواهد بود. و هم چنین در تحت هیچ یک از عقود نیست. واین مانند (اباحه) است. وتسلیط غیر است بر مال خود. و ظاهر این است که مجرد تصرف بلکه تبدیل عین به شیئی دیگر منشأ لزوم نمی شود، و رجوع به هبه آنها می توان کرد، و هم چنین به نما موجود. بلی اگر تلف بالمره شده است دیگر دلیلی بر رجوع به آن نیست. و از این سخن غفلت نکنی درصورتی که ملکی در ذمه خریده باشد وبعد از آن این پول را در قیمت بدهد که این هم بدل عین است و می توان استرداد کرد. به جهت آن که آن ملک بدل آن پول نیست، بلکه بدل، آنچه که در ذمه مشتری بود، می باشد.

192: سؤال:

192: سؤال: پدری از برای پسر خود دختر بالغه [ ای ] را ولایتا عقد نموده. وبعد از آن، پسر آن دختر را قبل از دخول طلاق داده. آیا پدر می تواند آن دختر را بگیرد یا نه؟

جواب:

جواب: معقوده پسر بر پدر حرام است. هر چند دخول نکرده باشد.

193: سؤال:

193: سؤال: هر گاه والد زوج عینی را (مثل ملکی یا باغی) از مال خود داخل مهر