جامع شتات جلد 4 صفحه 395

مترتب می شود. گوئیم: که (با وجود آن که در این سبب عدوانی نیست وآنچه مسلم است در تأثیر بسبب صورت عدوان است) سببیت خاطب اقرب است که خود به ایشان داده. واگر گوئی که اولیا مباشر اتلاف شده اند پس باید غرامت بکشند. گوئیم غرامتی بر (مرخص فیه) مترتب نیست. اگر گوئی که رخصت به شرط بقابر رضا است نه مطلقا. گوئیم رخصت در حال رضا است نه به شرط بقا بر رضا ودوام آن. چنانکه گذشت. وآنچه ذکر کردیم درصورتی است که خطبه [ ای ] بشود، واولیاء اجازه بدهند. اما در صورتی که مطلقا اظهار نکرده باشد واین تعارفات را به عمل آورد به طمع این که بعد از استمالت قلب ایشان به تزویج راضی شوند و اگر خطبه کند رد نکنند، پس امر در آنجا اسهل خواهد بود. وظاهرا همین از جمله (هدیه مصانعه) باشد که در بعض اخبار مذکور است. و از قبیل این است برگ سبزی که درویشان دهند. یا دسته گل، یا مهر نمازی، و امثال انیها. واظهر این است که آن مباح باشد بدون عوض، وعوض واجب نیست هر چند ترک عوض خالی از کراهت نخواهد بود نظر به بعض اخبار ودلالت اعتبار. وظاهر این است که مثل مذکور باشد هر گاه ظهار خواستگاری نیز بکند وبه گوش اولیا برساند و هنوز وعده دادن نکرده باشند. واینکه در (هدیه مصانعه) گفتیم که مباح است بدون عوض، درصورتی است که از حال واهب معلوم نباشد که راضی نیست [ بر ] تصرف در آن بدون عوض. واگر معلوم باشد که راضی نیست به تصرف بدون عوض، تصرف جایز نخواهد بود. وظاهر این است که در صورت اجابت اولیا وتراضی طرفین بر اخراجات هر گاه اولیا بگویند که فلان قدر مال بیاور از ماکول وغیر ماکول تا صرف شیرینی ومطبخ بشود، و بر سبیل رضا هم به مصرف برسد هم حکم همان است که گذشت، چون عدوانی نیست.

226: سؤال:

226: سؤال: هر گاه شخصی زوجه مدخوله خود را طلاق گوید وخواهد که به عقد انقطاع در آورد. از برای زوجه عده می باشد یا نه؟ در حالتی که مهر خود را تمام و کمال گرفته باشد، یا نگرفته باشد، یا هبه به زوج خود نموده باشد.

جواب:

جواب: اگر (طلاق باین) باشد می تواند بدون عده او را ثانیا عقد کند. وعده داشتن در صحت عقد دیگران شرط است، نه در حق خود زوج. واگر (طلاق رجعی) باشد، تجدید عقد در حکم رجوع است. وظاهر این است که عقد ثانی صحیح نیست، ورجوع