جامع شتات جلد 4 صفحه 410

جواب:

جواب: هر گاه وارث زوجه در صورت جزم ادعای خود را ادا می کند مطابق مهر نامچه، یعنی می گوید که (این مقدار مهر) مادر من از مال پدر شما می خواهد. به ما بدهید). پس در این وقت باید که جواب مدعی علیهم چه چیز است. هر گاه بگویند مادر شما مهر ندارد، وانکار کنند از اصل، اظهر در نظر حقیر این است که مدعی مستحق مهر المثل است، مگر آنچه ادعا می کند کمتر از مهر المثل باشد، که در آن وقت به اقرار خود مأخوذ است. و هر گاه در جواب بگویند که ماعلم نداریم که مادر شما مهر دارد یا نه، پس هر گاه مدعی برایشان دعوی علم کند، قسم نفی العلم به آنها می دهند وباز رجوع به مهر المثل می شود بر نهج سابق. و هر گاه بگوید که ما قدر آن را نمیدانیم، باز در صورت ادعای علم وقسم نفی العلم، رجوع به مهر المثل می شود بر نهج سابق. وظاهرا در این دو صورت دور نیست که مسمی را که ادعا می کند بگیرد. به جهت عدم معارضی. ودر هر یک از صور ثلاث باید قسم بر عدم علم به استخلاص ذمه زوج از حق مورث خود یاد کند. واگر مدعی به صورت جزم ادعا نکند واعتماد به محض کاغذ باشد، پس در این صورت دعوی غیر مسموعه است. و اگر نحو دیگر باشد باید معلوم شود. واین مسأله از مشکلات است وشقوق وشعب بسیار دارد. ورساله ای در این خصوص نوشته ام. وچون محتاج به مرافعه است ومرافعه را مجتهد عادل باید بکند، در وقت مرافعه حقیقت حال معلوم می شود. گاه است از برای حاکم به سبب کاغذی وقراین علم حاصل شود، وبه علم خود عمل کند. وگاه است نحو دیگر بشود. در حین عجز از وصول به حاکم چنین مطالب به مصالحه طی شود بهتر است.

245: سؤال:

245: سؤال: شخصی متوفی، ودو زوجه دارد ووارث دیگر هم دارد. و از جمله مخلفات او قطعه ای باغچه است که پانزده قفیز می باشد. وده قفیزآن در صداق دو زوجه او است. آیا الحال که اراده قسمت دارند باید اثلاثا قسمت کرد ودو ثلث را به دو زوجه بدهند وباقی را میان وارث تقسیم کرد؟ یا باید به مساحت ده قفیز را وضع نموده به دو زوجه داد وآنچه باقی بماند میان وارث قسمت کرد؟.

جواب:

جواب: در این مقام باید ملاحظه حال نکاح وصداق را کرد که در وقت صداق کردن منظور چه بوده. هر گاه منظور از پانزده قفیز، دو ثلث بوده وذکر (قفیز) بنابر مسامحه و شهرت عرفی بوده، مهر صحیح است ودو ثلث آن مال زوجه ها است، واین در معنی