جامع شتات جلد 4 صفحه 547

برسانند که در این صورت ضمان صحیح است، وزوجه رجوع می کند به ضامن ها در صداق خود. وبدان که در اینجا دو ضمان است. یکی (ضمان تسبیب) که بر خود زوج لازم است پس در صورتی که مال غیر را به زوجه داده در عوض مهر ومالک ملک خود را گرفت، زوجه رجوع می کند به مهر که قیمت آن ملک است وبه آنچه غرامت کشیده از اجرت المثل وغیر آن. ویکی دیگر ضمانی است که به عقد ضمان حاصل شده، وآن ممکن است که به ضمان خود زوج حاصل شود، وبه ضمان غیر. ومفروض این است که عقد ضمان واقع شده به ضمان آن چهار نفر از برای زوجه که هر گاه بر زوجه غرامتی لازم آید از تلف ثمن که مهر است (یا غیر آن) از عهده بر آیند از برای زوجه. وچون زوجه صرفه خود را در رجوع به زوج نمی داند (چون فقیر است) اعتماد به این عقد ضمان، کرده والا او را می رسد که راضی شود به ضمان زوج ودست بردارد از این ضامن ها. وبر فرض که رجوع کرد به ضامن ها دیگر رجوع به زوج نمی توانند کرد. زیرا که آنها ضامن زوج نشده اند، وضمان تسبیب هم در اینجا نیست، چون به خدعه شده وزوج وضامن هاهر دو عالم اند وغصبیت. واما سؤال از این که آیا بر زوجه لازم است تمکین با عدم ضمان یا نه؟ پس هر گاه زوجه مطالبه نقدی در ذمه زوج دارد وراضی نشود به گرفتن املاک الا به ضمان، در این صورت بر او واجب نیست تمکین الابه ضمان. بیش از این نیست که با وجود اعسار زوج، نمی تواند او را الزام کند به دادن نقد، واما این که لازم باشد بر او قبول کردن ملک در عوض تا زوج ومستحق تمکین شود، پس آن دلیلی ندارد.

343: سؤال:

343: سؤال: زید را دختری است نه ساله خدیجه نام، به عمرو نمود که من این دختر را به تو تزویج می کنم. وبعد از آن که عقد کردند، وزن را رؤیت کرد، دید که دختر دیگر است که سی چهل سال دارد فاطمه نام. الحال فاطمه مدعیه است که من زوجه توام چون از من اذن خواستند وبرای تو نکاح کردند. وعمرو می گوید که من به اعتقاد این که تو دختر هشت نه ساله بودی، قبول کردم واگر میدانستم تو آن نیستی قبول نمی کردم. آیا مدعی کدام است ومدعی علیه کدام؟؟. وحکم آن چه چیز است؟.

جواب:

جواب: این سؤال اغتشاشی دارد، وممکن است که از فروع یکی از دو مسأله باشد که علما متعرض آن شده اند. پس ما والا آن دو مسأله را بیان می کنیم وبعد از آن متعرض سؤال می شویم: