جامع شتات جلد 4 صفحه 554

مقام بر او لازم است در تصحیح توکیل، این که بیان کند از برای وکیل که (فلان دختر خود را که هشت نه ساله است به من وعده کرده، وبه این وصف است وبه این اسم، او را از برای من قبول تزویج کن). [ زیرا ] در صورت توکیل در عقد زن معین لازم است تعیین آن زن از برای وکیل به نحوی که اشتباه نباشد. و هم چنین در عمل کردن به مقتضای وکالت لازم است که بر وکیل ثابت ومعین شود که این شخص که اذن داد همان است. ودر اینجا وکیل مسامحه کرده وبه محض اقرار زنی او را عقد کرده. پس اگر(1) موکل متوجه تعیین موکل فیه نشده ومسامحه کرده، پس توکیل باطل است. و هر گاه کرده ووکیل تعیین نکرده ونشناخته که این همان است قبول نکاح کرده، پس وکالت بروجه صحیح به عمل نیامده. ودر هیچ یک از این دو صورت عقد وکالتی به عمل نیامده وفضولی است. واما صورت مسأله اولی آن است که توکیل بر وجه صحیح شده باشد ووکیل هم در صورت وکالت صحیحه بر عقد زن معین، عقد کرده است. و هر گاه مفروض این باشد در صورت سؤال که زوج تعیین کرده زوجه را بر وجهی که اشتباه نباشد وبا وجود علم رفته دیگری را عقد کرده، پس آن داخل مسأله اولی می شود. وحکم همان است که مذکور شد. ولکن آن عبارتی که در سؤال از زبان زوج نوشته که (من به گمان این که تو آن دختر کوچکی، قبول کردم واگر میدانستم توئی قبول نمی کردم) مطابق مطلب نمی شود. و ظاهر این است که مراد او این است (من کسی را که وکیل کرده بودم در قبول به اعتقاد گرفتن خواهر تو وکیل کرده بودم، واگر میدانستم که تو را به وکیل می نمایند، ی ا او قبول عقد تو را از جانب من می کند، او را وکیل نمی کردم). به هر حال ظاهر سؤال (به قرینه اول وآخر آن) از مسأله اولی می شود. بعد از قسم خوردن زوج، عقد باطل است. ومهر را باید وکیل به زوجه بدهد. بلی اگر وکیل مغرور شده باشد - مثل این که شهود تعریف، معلوم شود که دروغ گفته بوده اند - وکیل می تواند که رجوع کند به آنها. چون در اینجا سبب اقوی از مباشر است، به سبب غرور. و همچنین هر گاه معلوم شود که زوجه خود تزویر کرده. واما هر گاه غرور وکیل به سبب جهل خود او بوده در تحقیق معنی توکیل، [ لذا ] تعیین موکل فیها نکرده. یا در حین ..