جامع شتات جلد 4 صفحه 96

خلاف که حکایت کردیم و [ نیز ] شهرت فتوی، قطع نظر از این صورت بوده که قصدی داشته باشد بالخصوص. وعلامه در مختلف تفصیل دیگر داده وآن این است که هر گاه وقف بر مصالح عامه شده مثل مسجد و کاروانسرا وامثال آن، جایز است که خود در آنجا نماز کند یا ساکن شود. بخلاف آن که بر علما یا فقرا (مثلا) وقف کرده باشد. واین قول ضعیف است.

28: سؤال:

28: سؤال: هر گاه واقف شرط کند که هر که را خواهد اخراج کند، یا هر که را خواهد داخل کند. جایز است یا نه؟ -؟.

جواب:

جواب: ظاهرا خلافی در بطلان وقف، نیست در صورت اول. واز مسالک وکفایه ظاهر می شود که اجماعی است. واما در صورت ثانیه: پس ظاهر جواز است. و عموم روایت عسگری (علیه السلام) (1) دلالت بر آن دارد.

29: سؤال:

29: سؤال: هر گاه بگوید " وقف کردم بر اولاد ذکورم نسلا بعد نسل ". آیا شامل اولاد ذکوری که از اناث او بهم رسند، هست یا نه؟ -؟ بعضی می گویند که این اضافه، بیانی است وبر آنها صادق است که اولاد ذکورند.

جواب:

جواب: اولاد حقیقت است در ولد صلبی. و هر گاه عرف خاصی نباشد که از آن فهمیده شود ولد ولد، از مقتضای حقیقت بیرون نمی توان رفت. وچون گفته است " نسلا بعد نسل " از آن جهت تعدی می کنیم به اولاد اولاد. ولکن می گوئیم که مراد اولاد ذکوری است که از اولاد ذکور بهم رسد، به جهت آنکه متبادر از اولاد ذکور " توصیف " است نه " اضافه ". واگر اضافه هم باشد از باب اضافه موصوف به صفت، است. واز نسلا بعد نسل چنین میفهمیم - بعد از لفظ " وقف کردم بر اولاد ذکورم " - اینکه بعد از آن بر نسل همین اولاد ذکور به همین وصف، یعنی آنها هم اولادی باشند از این اولاد که متصف به ذکوریت باشند. وهکذا... تا هرجا که پایین می آید به طبقات. وظاهرا اشکالی در این نباشد. حتی اینکه در زمان ما چنان شایع است که اگر همان اولاد ذکور تنها بگوید ودیگر " نسلا بعد نسل " راهم نگوید، همین معنی را می فهمند که گفتیم. وبه هر حال جزما اولاد ذکوری که از2.