جامع شتات جلد 6 صفحه 10

1- وسائل، کتاب الاطعمۀ و الاشربۀ، ب10.

2- مراد از «غیر»، کشتن و یا پاره کردن ماهی (پس از اخراج از آب و پیش از آن که خودش بمیرد) است. سؤال این است: آیا مراد از «مردن در خارج از آب» فقط «موت بحتف اَنفه» است که خودش بمیرد؟ یا شامل مرگ به وسیله کشتن هم می شود؟ ابتدا صورت اول را شرح می دهد سپس به صورت دوم می پردازد. شاید این موضوع خیلی روشن باشد اما نظر به این که در جائی دیدم که برخی ها لفظ «غیر» را طوری معنی کرده اند که بیشتر به یک جوک شباهت دارد، لذا این چند سطر را آوردم. البته پس از این به افاضات این گونه افراد نخواهم پرداخت، همین یک نمونه کافی است.

3- در نسخه: می شود.

4- در نسخه: خواهد.

5- در نسخه: به بیند.

بگوید که آن را از آب گرفتم و در بیرون مرد، حلال است(1) و بعضی اخبار که دلالت بر حرمت صید کافر دارد محمول بر این صورت است که مسلمان ندیده باشد و به قول کافر اعتماد کند.

و واجب نیست که ماهی در میان خاک بماند تا بمیرد، بل که همین که در بیرون آب بمیرد کافی است خواه در دست انسان باشد و خواه در میان کشتی و خواه در میان جوال و انبان، و خواه به خودی خود بمیرد و خواه آن را به آلتی و اسلحه بکشند و پاره پاره کنند.

و همچنین گوسفند و گاو و شتر و غیر آن، که ذبح کنند یا نحر کنند و پیش از آن که حیات از او مفارقت کند او را پاره پاره کنند، اظهر حلّیّت آن است و همان حصول ذبح شرعی یا نحر شرعی در حلیت آن کافی است هر چند این عمل مکروه است یا حرام بنابر قولی.

اگر در آنِ واحد یکی شروع کند به ذبح آن، و دیگری شکم آن را بدرد و اعضای اندرون او را بیرون بیاورد، حرام است به جهت آن که هر یک از این دو امر باعث هلاک حیوان است و معلوم نیست که موت او به کدام حاصل شده است.

و اما بیان حلّیّت وحوش: پس آن محتاج به یک کتاب علی حده است.

5- سؤال:

5- سؤال: هرگاه مرغی چینه دان یا سنگ دان یا میخ (خار) پا داشته باشد، حلال است یا نه؟-؟

جواب:

جواب: بلی حلال است به شرط این که مجهول الحال باشد؛ یعنی به خصوص نصّی بر حرمت آن نباشد مثل طاوس و خفاش و کرکس. و از باب سباع طیور نباشد، و مسخ نباشد، و صفیف آن بیش از دفیف آن نباشد.