جامع شتات جلد 6 صفحه 211

1- الکافی، ج 5 ص 293 ط دار الاضواء.

2- الفقیه، ج 3 ص 58 ط دار الاضواء.

دلیل بر مطلوب، مخالفت شهرت یا(1)

اجماع منقول نیز. چنان که شهید ثانی(ره) در آخر کتاب وصایا در مسالک سخنی فرموده که مناسب مقام است؛ محصّل این که بعد از آن که آن مرحوم قدحی در اجماع منقول کرده و متابعت دلیل کرده، فرموده است که: سابق بر ما هم این کار را کرده اند که مخالفت اجماع سابق بر خود، را کرده اند به سبب دلیل، و لکن مردم از لغزش پیشینیان می گذرند و مسامحه می کنند و بر آن ها اعتراضی نمی کنند. یعنی بر زندگان و متأخران، مؤاخذۀ شدید می کنند. و خوب فرموده است(2).

13- سؤال:

13- سؤال: هرگاه کسی زمین مخروبه را که مالکی از برای آن نیست، احیا می کند. آیا مالک می شود یا نه؟-؟

جواب:

جواب: بلی هرگاه مسلمان باشد، بی اشکال. دور نیست که غیر مسلمان هم، چنین باشد.

14- سؤال:

14- سؤال: حریم نهر در معموره و غیر معموره، چه قدر است؟

جواب:

جواب: حریم نهر در زمین موات بی صاحب، به قدر آن است که نهر محتاج است به آن در عرف و عادت؛ به جهت خاک ریختن، و گل در آوردن در وقت تنقیۀ نهر، و به قدری که مالک آن در آن جا عبور کند به جهت اصلاح آن.

و اما هرگاه نهر در ملک غیر باشد و صاحب نهر ادعای حریم بکند؛ پس در تقدیم قول صاحب نهر یا صاحب زمین، اشکال است. احتمال دارد که قول صاحب نهر مقدم باشد با قَسَم خوردن و محتمل است که قول صاحب زمین مقدم باشد با قسم. و محتمل است که هر دو مساوی باشند در دعوی پس هر دو قسم می خورند. و بعد از آن که هر دو قسم خوردند، شریک می شوند در مقدار حریم.