جامع شتات جلد 6 صفحه 267

1- وسائل، کتاب احیاء الموات، باب 15 ح 1 و ذیل آن.

2- همان، باب 12 ح 1 تا 5.

آسیای قدیم از گردش می افتد. آیا عمرو می تواند مانع شود زید را که آب از آسیای قدیم است نمی گذارم آب را از نهر جدید جاری سازی، یا نمی تواند ممانعت نماید؟-؟

جواب:

جواب: هرگاه صاحب آسیای جدید حق سابقی نداشته و الحال می خواهد در زمین مباح فوق این آسیا احداث نهر و آسیائی بکند که مانع شود از دَوران آسیای قدیم، بلی صاحب آسیای قدیم می تواند مانع صاحب جدید بشود.

35- سؤال:

35- سؤال: زید قنات مواتی را که مجهول المالک بود تنقیه کرد. و بعد عمرو آمده ادعا می کند که از من است. به مجرّد دعوی، به او می دهند یا نه؟-؟ و بر فرض دادن، غرامت بر عمرو هست یا نه؟-؟

جواب:

جواب: هرگاه زید تجسس و تفحّص کرده از مالک آن قنات موات و بعد از یأس از پیدا شدن مالک، آن را احیا کرده، مال او می شود. به مجرد ادعای عمرو بعد از آن، به او نمی دهند. و لکن هرگاه تفحّص نکرده بود و سعی خود را نکرده احیا کرده و الحال عمرو مدعی ملکیت است، ظاهراً تصدیق عمرو باید کرد. چون مسلمی است و مزاحمی ندارد(1).

و مزاحمت این محیی بدون تفحّص، وجهی ندارد. و در تحقق مجهول المالک بودن، همین جهالت محیی تنها کافی نیست. و در صورت مزبوره غرامتی بر عمرو لازم نمی آید.

36- سؤال:

36- سؤال: حدّ حریم قریه چه چیز است؟ و مراد از قریه کدام است؟

جواب:

جواب: مراد از قریه، دهکده و بلده و محل سُکنی است. و حریم آن، آن چه فقها ذکر کرده اند؛ آن جاهائی است که در آن جا جمع می شوند از برای خرید و فروش، و محلّ اسب دوانیدن، و ریاضت دادن اسبان، و جای خوابیدن شتران، و محل ریختن خاکروبه و خاکستر وسرگین حیوانات، و جای ریختن خاک از برای حوائج، و چراگاه حیوانات، و