جامع شتات جلد 7 صفحه 124

1- یعنی قسم یاد کن که از صداق بریئ نکرده ای.

ارباب طلب(1)

و اذن، جایز است یا نه؟-؟

جواب:

جواب: هر چند مشهور؛ فرق مابین «دین مستوعب ترکه» و «غیر مستوعب» است، و این که در مستوعب، ترکه منتقل به وارث نمی شود مادامی که ادای دین نشود، و در غیر مستوعب به قدر آن چه در مقابل دین است منتقل نمی شود و در باقی می شود. و بعضی قائل شده اند به این که منتقل می شود به ورثه مطلقا، اما ممنوع است از تصرف تا ادای دین بشود.

و لکن اقوی در نظر حقیر، عدم انتقال است به وارث مطلقا. چنان که ظاهر آیه(2)

و طائفه[ای] از اخبار است که بعض آن ها صحیح است. و بعضی موثق است(3). و ظاهر کلام محقق است در باب فطره(4) و محقق اردبیلی(ره) در آیات احکام، و بعض متاخرین از او، و از مسالک هم در باب فطره ظاهر می شود که قائل به آن هست(5).

و شیخ احمد جزائری نیز اختیار آن کرده. و از ایضاح هم نقل کرده قول به آن را از بعض اصحاب.

و ثمرۀ این نزاع در بسیاری از مواضع ظاهر می شود؛ از جملۀ آن ها این است که نمائی که از ترکه حاصل می شود قبل از ادای دین، مال میت است و صرف می شود به دیون. و [همچنین] هرگاه اصل ترکه وفا نکند، یا ترکه تلف شود و آن نماء باقی باشد، بنابر مختار ما مطلقا. و بنابر قول به انتقال به وارث؛ نماء مال وارث است مطلقا، بنابر قول