جامع شتات جلد 7 صفحه 17

1- عبارت نسخه: و مبتنی بر آن است.

[رجوع] است به مشتری، بل که رجوع می کند به بایع.

و از مجموع آن که گفتیم ظاهر می شود که معتبر در قیمت، [قیمتِ] آن وقتی است که قیمت را می گیرد، نه قیمت آن حالی که میّت مرده. مگر این که در همان حال بنابر قیمت بشود و وارث در آن تصرف کند، هر چند در اَدای آن تاخیر شود. والله العالم.

15- سؤال:

15- سؤال: زید و زوجۀ مدخوله اش مع ولدهما، مهدوم علیهم گردیده اند. و تقدیم و تاخیر موت هیچیک معلوم نیست. و ترکه از زوجه و ولدش معلوم نیست. و زوج مذکور مالک مبلغی از مال می باشد از آب و زمین و خانه و نقد و جنس. و وارث زوج منحصر است در یک برادر. و وارث زوجه منحصر است در دو همشیره.

ترکۀ مذکوره را چه نحو باید قسمت کرد(1)؟

و قاعدۀ میراث مهدوم علیهم و احکام آن را مجملاً بیان فرمائید که عندالحاجه، مرجع باشد.

جواب:

جواب: ثُمن ترکۀ زید (از غیر اراضی و آب تابع آن) مال زوجۀ اوست(2)،

و از او منتقل می شود به دو همشیرۀ او، و بینهما علی السّویّه قسمت می شود، اگر در یک مرتبه باشند. و باقی، مال ولد اوست، و از او منتقل می شود به یک نفر عم و دو نفر خالۀ او. دو ثلث را به عم می دهند و یک ثلث را بین دو خاله تقسیم می کنند علی السّویّه، هرگاه در مرتبۀ واحده باشند.

و دیگر فرزند و مادر از یکدیگر میراث نمی برند. به جهت این که «میراث مهدوم علیهم» از صلب مال است، نه از آن چه به آن ها رسیده از مال مهدوم علیه دیگر.

و اما قاعدۀ میراث مهدوم علیهم: پس بدان که از شرایط میراث بردن این است که علم حاصل شود به حیات وارث بعد ممات مورث. پس هرگاه هر دو همراه بمیرند، یا