جامع شتات جلد 7 صفحه 216

1- مسالک، ج 2 ص 255 ط دارالهدی.

جنابت، و واجب است تحصیل یقین به آن. و این در غسل ترتیبی درهنگام شب و تاریکی (خصوصاً در پشت سر) قریب به محال است. و لکن تحصیل یقین به شستن عرفی، ممکن است. پس یقین به صدق غسل عرفی کافی است هر چند یقین به وصول ماء به جمیع اجزاء حاصل نشود. پس مورد اجماع «وجوب تحقق غسل عرفی» است، که صدق آن ممکن است با عدم حصول علم [به] غسل جمیع اجزاء در نفس الامر.

و بدان نیز: که بعد از فحص چهار سال، دیگر ضرور به حکم حاکم نیست. بل که وارث خود می تواند متصرف شد. و مراد از وارث کسی است که بعد از زمان فحص، وارث(1)

شود. پس هرگاه غایب دو پسر دارد و یکی قبل از انقضای ایام فحص بمیرد، میراث به آن دیگری می رسد. نه به وارث اول به مشارکت او(2).

خاتمه - در بیان مسائل حجب است

چون مسائل آن مناسبتی دارد با موانع ارث، در این جا ذکر می کنیم

و مراد از حجب، مانع شدن کسی است (که فی الجمله اسباب ارث در آن موجود است) از میراث.

به هر حال، [حجب] بر دو قسم است: اول حجب از میراث است بالکلّیه. و قسم دویم