جامع شتات جلد 7 صفحه 3

1- این لفظ در منابع لغت یافت نشد. اما در برخی از بخش های ایران به تیرهای چوبی سقف «پَرتو» و «پَرته» و «پَردی» می گویند. در پاسخ مسئله 7، نسخه بردار علامت ضمّه (پیش) روی حرف «پ» گذاشته است. در این صورت ممکن است معنی دیگری داشته باشد.

2- موار: تاک مو و هر درخت و درختچۀ خزنده مانند زرشک و تمشک.- این لفظ مخفّف «موّار= مووار= موگونه» است.

3- از بیان محقق قمی(ره) روشن نمی شود که این اشیاء را به عنوان صرفاً «مصالح» قیمت می کنند، یا به عنوان ساختمان. اما نظر به این که او نسبت به فتوای مشهور همیشه اهمیت می دهد، معلوم است که مرادش به عنوان ساختمان است، و در پاسخ مسئلۀ شماره 7 به آن تصریح کرده است.

4- مصنّف(ره) در این جا نیز گوشه ای از مطلب را مبهم گذاشته است و آن عبارت است از «باغی که شأن دیگر» بر آن عارض شود. امروز به این «تغییر شأن»، «تغییر کاربری» می گویند. باغی که زمین آن، کاربری جدیدی پیدا کرده، نه تنها اجرت المثلی برای درختان نمانده، بل قیمتی برای خود درختان، نمانده است. آیا در این صورت بر اساس کاربری سابق (باغ)، محاسبه می شود؟ یا با کاربری جدید؟ مطابق اطلاقات و عمومات، صورت دوم مِلاک است.

چون بیست سال مال زید در تصرف شما بوده، چندی نیز در تصرف ما باشد. یا این که املاک مزبور را قسمت می نمائیم(؟)

جواب:

جواب: مال غایب را کسی به غیر حاکم شرع (یعنی مجتهد جامع الشرایط) اختیار ندارد. و وارث هرگاه خواهد مالک شود، موقوف است به این که چهار سال تفحّص کند در جائی که مظنّۀ وجود غایب، باشد در آن، یا در چهار جانب. و بعد از یأس از او، ورّاث(1)

مابین خود (کما فرض الله) قسمت می کنند.

و هرگاه این ها به عمل نیاید، یا ممکن نباشد، حاکم شرعی آن را به امینی به اجاره می دهد و منافع آن را ضبط می کند تا این که خبر حیات یا موت غایب بیاید. یا آن که لااقل صد سال از عمر غایب بگذرد و بعد از آن تقسیم می کنند.

3- سؤال:

3- سؤال: حق زوجه بعد از فوت زوج (سوای صداق) از مخلفات مزبور از منقول و غیر منقول، چه چیز می برد؟

جواب:

جواب: اگر زوج فرزندی دارد، زوجه «ثُمن» می برد. و اگر فرزند ندارد «ربع» می برد. و از منقولات همگی می برد و از غیر منقولات به نحوی است که در سؤال پیش مذکور شد.

و این که گفتیم، در صورتی که زوجه بی فرزند باشد، اشکالی ندارد. و اما اگر زوجه فرزند هم داشته باشد، اظهر اگر چه این است، اما احوط آن است که او را بی بهره نکنند(2)

و به مصالحه طی کنند.. والله العالم.

4- سؤال:

4- سؤال: هرگاه زوج و زوجه صبیّه داشته باشند، و زوج فوت شده و بعد صبیّۀ مزبوره فوت شده. و حال اموال صبیّه و والده را عموی صبیّۀ مزبوره متصرف است. با