جامع شتات جلد 7 صفحه 30

1- القواعد و الفوائد، ج 2 ص 191 ط کتاب فروشی مفید.

نیست.

و اما میراث این مادر و فرزند: پس اظهر این است که این در حکم «مهدوم علیهم» نیست. و هیچیک از دیگری میراث نمی برند. بل میراث هر یک به وارث خود که موجود و زنده باشند در حین موت آن ها، می رسد(1).

والله العالم.

18- سؤال:

18- سؤال: هرگاه کسی بمیرد و از او زوجه[ای] بماند بلا ولد. و پسری [دارد] و آن پسر باغ را بفروشد به دیگری. و آن دیگری مدتی در تصرف داشته باشد و آن را تعمیر کرده و مال بسیاری خرج آن کرده. الحال زوجه ادّعای حق الارث از آن باغ می کند. و همچنین اجرۀ المثل سنوات تصرف را می طلبد. بفرمائید که زوجه مستحق چه چیز است؟ و از کی می تواند بگیرد؟

جواب:

جواب: زوجه از رقبۀ زمین، ارث نمی برد، خواه املس باشد و خواه محل باغ و خانه. لکن از قیمت اشجار و بنای خانه و غیره می برد. و فرقی مابین ذات ولد و غیره نیست، علی الاظهر. و چون اظهر در نظر حقیر این است که استحقاق قیمت از باب تسهیل و ارفاق به ورثه است، نه این که مثل میراث قهری باشد، (به علّت آن که از اخبار مستفاد می شود که علت حرمان زوجه از عین(2)، احتراز از اضرار به ورثه است). پس هرگاه وارث راضی باشد، علت منتفی می شود، و داخل عموم ادلّۀ ارث می شود. و بنابر این وارث می تواند عین آن ها را بدهد هر چند زوجه راضی نباشد. و زوجه نمی تواند قیمت را بگیرد. و علی ایّ تقدیر؛ زوجه در وقت وفات زوج، مالک رقبۀ اشجار و اَبنیه نمی شود که هرگاه تأخیر در دادن قیمت آن ها بشود، مستحق منافع آن مدّت بشود. پس در صورت سؤال، مطالبۀ غرامت منافع اشجار را نمی تواند کرد.