جامع شتات جلد 7 صفحه 32

1- وسائل، کتاب الفرائض و المواریث، ابواب میراث الازواج، احادیث باب 6.

2- در نسخه: فرمن.

3- در نسخه: به پسر خواهرزاده.- همین طور: به دختر خواهرزاده.

با فرزند تواند میراث بَرَد (مثل پدر و مادر) نداشته باشد، میراث او بالتمام- از صداق و غیر صداق- الحال مال شوهر است، چه آن چه نصیب خود شوهر است که ربع است، و چه آن چه از مادر به فرزند رسیده و از فرزند به او رسیده است. بلی: اگر آن فرزند هم مالی علیحده از خود داشته بوده است، وارث مادر به قدر حصّۀ مادر از میراث آن طفل که از خود داشته می طلبند. والله العالم.

21- السّؤال: لو کان للمیّت دین مستغرق للّترکۀ، فهل تثبت الحبوۀ کملاً، او یوضع الدّین علی مجموع الترکۀ و یؤخذ من الحبوۀ ایضاً بالنسبۀ و یبقی الباقی لصاحبها؟-؟ و هل یثبت [الحبوۀ] مع استغراق الدّین او انحصار الّترکۀ فیها، ام لا؟-؟

الجواب:

الجواب: الاظهر انّه لو لم یکن للمیّت مال سوی الحبوۀ، فلا حباءَ (و ان کان النصوص مطلقۀً). فانّ الظاهر من لفظ «الحبوۀ» و «الحباء» هو ما کان لغیر صاحب الحبوۀ مال. و کذلک لو لم یکن بذلک مزیّۀ له علی غیره(1). غایۀ الامر، الشّک فی الدخول فی النصوص. و الاصل عدم تخصیص الکتاب و عدم جوازه الاّ بدلیل قویّ تقاومه(2). و اما لو کان له مال سوی الحبوۀ (و ان کان قلیلاً) و لم یکن علیه دین، فالحبوۀ ثابتۀ.

و اما ان کان له دین: فان استغرق الدّین الترکۀ، فلا حباء. اذ الدین مقدم علی المیراث بنصّ الکتاب. و الحباء من جملۀ المیراث. و استقرب الشهید(ره) فی الدروس(3) ثبوتها حینئذ لو قضی الورثه الدین من غیر الترکه، أو تبرّع به، متبرّع أو أبرئه المدین. و احتمل انتفاء الحبوۀ مطلقا(4)-

ای سواء قضی الورثۀ الدین، او تبرّع به متبرّع، او اَبرءَ المدین، ام