جامع شتات جلد 7 صفحه 72

1- وسائل، ابواب میراث الاعمام و الاخوال، ب 5 ح 4.

47- سؤال:

47- سؤال: زوجه را حق و ادعائی در طاحونه و عصّارخانه، به جهت ثُمن می باشد یا نه؟-؟

جواب:

جواب: در زمین طاحونه و عصارخانه، حقی ندارد. و از اصل بنای عمارت و در و دیوار و سقف و آلات بنا، مستحق ثُمن یا ربع قیمت آن ها است نه اصل آن ها. و لکن وراث اختیار دارند که بگویند ما قیمت نمی دهیم حصّۀ خود را از اصل این ها بگیر.

48- سؤال:

48- سؤال: زید برادر خود عمرو را به قتل رسانیده. و ورثۀ عمرو مقتول منحصر به ولد ذکوری و والدۀ خود عمرو و والدۀ ولد خود که زوجۀ اوست. و ولد مذکور بعد از مقتول شدن پدرش متوفی شده و وارث طفل منحصر به والده اش که زوجۀ عمرو است. و زوجۀ عمرو نیز متوفیه بعد از طفل خود. و وارث زوجه منحصر به والده. الحال مخلّفات عمرو مزبور از منقولات و غیر منقولات، به چه نحو تقسیم بین هذه الورثه می شود؟ و دیۀ عمرو مقتول نیز چه قدر است و چه نحو قسمت می شود؟،؟.

جواب:

جواب: میراث عمرو شش یک از مال، [مالِ] مادر اوست. و هشت یک، مال زوجه. و تتمه مال پسر او. و زوجه از زمین و آب تابع زمین، میراث نمی برد، نه از عین و نه از قیمت آن ها. و بنای خانه(1)

و دکان و امثال آن، حصۀ خود را از قیمت آن ها مستحق است، نه [از] عین آن ها. و از سایر اموال (همگی) ثُمن می گیرد. و بعد موت پسر میراث او به مادرش می رسد لا غیر. و بعد موت مادرش مال آن مادر بالتمام به مادر آن مادر می رسد، خواه حصۀ آن طفل باشد که به او رسیده و خواه سایر اموال او.

و باید دانست که دیۀ عمرو هم در حکم میراث اوست، و به همگی کما فرض الله باید قسمت کرد. و اما حکایت مقدار دیه؛ پس باید دانست که در قتل عمد قصاص لازم است مگر این که ورثۀ قاتل و مقتول هر دو به دیه راضی شوند. و در این صورت تحدیدی از