جامع شتات جلد 7 صفحه 78

1- قواعد الاحکام، ج 3 ص 483.

2- تحریر، ج 5 ص 213 ط جدید.

3- وسائل، ابواب میراث الاخوۀ و الاجداد، ب 5 ح 5- توضیح: در این باب، حدیث اول نیز از محمد بن مسلم است لیکن نظر به این که میرزا(ره) ابراهیم بن هاشم را توثیق شده نمی داند و در مواردی از جامع الشتات به این تصریح کرده است. لذا مرادش حدیث پنجم است.

4- یعنی: چون موثقۀ محمد بن مسلم دربارۀ جد پدری است و نیز تنها اصل ارث را اثبات می کند، باید آن را به علاوۀ حدیث هائی که دلالت دارند بر..

که به سبب او قریب است به میت(1).

و چون قرب در مادری به سبب مادر است و نصیب اصلی مادر ثلث است، پس ثلث می برد. و این که مادر گاهی سدس می برد (به سبب حجب از نصیب) عارضی است. و جدّ و جدّه فرقی ندارد.

و هرگاه جدّ و جدّۀ مادری هر دو باشند، بینهما علی السّویه قسمت می شود، بخلاف جد و جدۀ پدری که ثلثین در میان آن ها للذّکر مثل ضِعف الانثی قسمت می شود.

و در مسئلۀ میراث جد و جدّۀ امّی، اقوال دیگر هست و همه ضعیف اند.

53- سؤال:

53- سؤال: زید متوفی، و از او برادر و خواهر و جد و جدّه مخلف شده. ترکۀ او چگونه قسمت می شود؟

جواب:

جواب: مشهور معروف، بل که مجمع علیه (چنان که جمعی دعوی کرده اند) این است که در این صورت، جد و جدۀ پدری به منزلۀ برادر و خواهر پدری است، و جد و جدۀ مادری به منزلۀ برادر و خواهر مادری است. پس هرگاه از طرف مادر، جد و جده و برادر با خواهری دارد یا بیشتر، و همچنین از طرف پدری به همین نحو، ثلث را علی السّویه مابین اقرباء مادری قسمت می کنند، و ثلثین را مابین اقرباء پدری للذّکر ضِعف الانثی. زیرا که فریضۀ جد مادری هرگاه با وارث دیگر از جانب پدر جمع شود، ثلث است. و چون دانستی که هرگاه با خواهر یا برادر مادری جمع شود، او نیز به منزلۀ یکی از آن ها خواهد بود. پس ثلث علی السّویه قسمت می شود (چنان که حکم کلالۀ امّ است) بدون فرقی میان ذکر و اُنثی.

و چون دانستی که چون جد یا جدۀ پدری هرگاه با برادر و خواهر پدری جمع شود، به منزلۀ یکی از آن ها است؛ پس ثلثین مابین آن ها للذکر ضِعف الانثی قسمت می شود (چنان که حکم کلالۀ پدری است).