جامع شتات جلد 7 صفحه 80

1- عبارت نسخه: در صورتی که ثلث را از طرف مادر..

2- حکمی که درباره «یک برادر» فرق می کند و یک برادر همۀ دو ثلث را می برد.

3- وسائل، ابواب میراث الاخوۀ و الأجداد، ب 3 ح 2.

4- یعنی مراد از «هم» کلالۀ اَبی است.

زوجۀ خود می کند. و از عمرو طفلی به هم رسید. بعد از آن عمرو فوت شد. و بعد عمرو زوجۀ او هم فوت شد. و بعد از زوجه، آن طفل هم فوت شد. و الحال جد و جدّۀ پدری و جد و جدّۀ مادری او در حیات می باشند. آیا این نصف باغ که مهر مادر اوست، به کدامیک از این چهار نفر می رسد؟ و آن نصف دیگر که مهر نبوده مال کیست؟

جواب:

جواب: اولاً: آن نصفی که مال عمرو است و داخل مهر نیست، بعد از فوت عمرو ثُمن قیمت اشجار آن را به زوجۀ او می دهند. و زوجه از زمین باغ حقی ندارد هر چند ذات ولد باشد. و یک ثلث آن را به زید که پدر عمرو است می دهند. و سدس دیگر را به مادر او، و تتمه مال آن طفل است اگر آن طفل پسر باشد.

و اگر دختر باشد نصف آن را به دختر می دهند و سدس را به پدر و سدس را به مادر و تتمه را قسمت می کنند میان همگی بالنّسبه؛ مثلاً آن «نصف باغ» را شش حصه می کنند، سه حصه مال دختر است، و یک حصه مال زید است که پدر است، و یک حصه مال مادر، و یک حصۀ مال که باقی می ماند پنج حصه می کنند؛ سه حصۀ آن را به دختر می دهند(1)،

و یک حصۀ آن را به پدر، و یک حصۀ آن را به مادر.

و این در وقتی است که اخوه حاجب امّ نباشد از زاید بر سدس. و هرگاه از برای [عمرو](2)

که متوفاۀ است اخوه باشد، تمام باقی مال، (یعنی تمام آن یک حصه) را به پدر می دهند. و مادر زیاده بر سدس چیزی ندارد.

و مراد از «اخوه» دو برادر پدر مادری است یا پدری تنها، یا بیشتر از دو تا. و همچنین است حکم هرگاه چهار خواهر چنینی باشند، یا یک برادر و دو خواهر چنینی باشند.

و ثانیاً: آن نصفی که مهر زوجه بوده، بعد از فوت زوجه سدس آن، مال پدر اوست. و