جامع شتات جلد 8 صفحه 106

1- این لفظ در نسخه خوانا نیست.

آیا همان خریدن ثلث از وصی، و طلب بیع از ورثۀ اناث، مبطل دعوی او هست، یا نه؟-؟و آیا اثبات در غیر حضور مدعی علیهم، کافی است در این مطلب، یا نه؟-؟ و آیا اثبات اعتراف زید کافی است؟ یا باید اجرای صیغه به شهود ثابت شود؟ (1)

جواب:

جواب: خریدن آن ولد ذکور آن ثلث را، یا طلب کردن بیع از اناث، منشأ بطلان دعوی او در مصالحه، نمی شود. گاه است که بگوید من این مطلب را نمی توانستم که به اثبات برسانم الجاءً خریدم، یا آن که فراموش کرده بودم. و منافاتی هم نیست فی مابین این که اصل مصالحه را نتواند که اثبات کرد، اما اقرار و اعتراف پدر را تواند. خصوصاً در آن وقت که ثلث را می خرید، یا طلب بیع را می کرد نمی دانسته که شهود بر اقرار و اعتراف پدر دارد، و بعد از آن دانست.

و از این جا ظاهر شد جواب از آن سؤال که آیا مدعی باید اجرای صیغه را ثابت کند یا نه. بل که همان اقرار به مصالحه کافی است و حاجت به اثبات اجرای صیغه نیست.

بلی: هرگاه بر او دعوی کنند (با تسلیم (2) اعتراف زید به مصالحه) این که «مصالحۀ معاطاتیّه» بوده و صیغه خوانده نشده. در این صورت، دعوی مسموعه است. و لکن قول آن ولد کبیر مقدم است با یمین (هرگاه بگوید که به عنوان معاطات نشده بل که صیغه خوانده شده). چون دیگران مدعی فساد یا عدم لزوم اند، و او مدعی صحت است و لزوم.

و هرگاه این ولد کبیر بگوید که من در حال مصالحه صغیر بودم و پدر ولایۀً صلح کرد، و من نمی دانم صیغه خواند یا نه. یا اتفاق ما بین آن مدعی صلح با سایر ورثه باشد (3) و بگویند که ما علم نداریم. در این جا نیز اثبات اعتراف به اصل مصالحه کافی است. بلی