جامع شتات جلد 8 صفحه 11

1- تکرار: گاهی در ادبیات عصر میرزا(ره) کلمۀ «همین» به معنی فقط به کار می رفته و این از آن جمله است.

2- در نسخه: بیرون کرده است.

16- سؤال:

16- سؤال: زید ادعاء ملکی به عمرو می کند و می گوید ملکی که در تصرف تو می باشد، از من است و از پدر ارث به من رسیده است. و عمرو در جواب می گوید که «ملک را به غیر از حق متصرف نیستم». و زید مدعی بر طبق ادعای خود شاهد دارد و شهود شهادت می دهند که «ملک را از پدر زید می دانستیم و در ملکیت پدر زید می دانستیم و علم به زوالش نداریم». و شهود شهادت نداده اند که ملک به غیر از حق در تصرف عمرو است. آیا در این صورت، زید می تواند از قرار شهادت شهود، ملک را از تصرف عمرو بیرون آورد، یا آنکه [باید] شهود بر عدوان (1) عمرو شهادت بدهند؟-؟ اعلام فرمایند.

جواب:

جواب: مرافعه کردن مخصوص مجتهد عادل است، و او خود می داند چه کند. بلی شهادت استصحابی جایز است؛ یعنی هرگاه شاهد علم بر حصول سبب ملک داشته باشد، و مزیل از برای آن نداند و ظنّ به بقای آن داشته باشد، می تواند شهادت بدهد. دیگر ضرور نیست که صریح بگوید که ید متصرف [ید] عدوان است. و به هر حال، قبول شهادت، شأن مجتهد است و غیر او دخل در حکم نکند.

17- سؤال:

17- سؤال: هرگاه زینب و زید ولد ممیّز او، آب و ملکی را [به ید جمعی تعمیر] (2) نموده اند و مدتی متصرف و زراعت نموده اند. و بعد آب و ملک را به خالد فروخته اند. و خالد هم چند مدت است که در تصرف دارد و زراعت می نماید. و الحال ولد زینب آمده که آب و ملک را باید به من ردّ کنی. و به محض قول می گوید که من صغیر بوده ام. و شخصی که صیغۀ مبایعه و قبالۀ او را جاری کرده و قلمی فرموده است شخص متدین، معتبر عالمی می باشد.