جامع شتات جلد 8 صفحه 122

1- عبارت نسخه: و سابق بر این دامنه این خاستر نداشته.

2- به خاطر نسل کنونی لازم است دربارۀ این مسئله توضیحی داده شود: امروز که زباله یک مشکل جهانی شده؛ قاره ها، جزیره ها اقیانوس ها و دریاها و رودخانه ها را آلوده کرده، پیش از صنعتی شدن جهان مشکلی به این نام وجود نداشت. زباله فقط سه نوع بود: الف: گیاهی: این نوع خیلی اندک بود. زیرا اکثر آن ها از قبیل خس و خاشاک، چوب و برگ، پوست میوجات، یا به مصرف خوراک دام ها می رسید و یا به عنوان هیزم به مصرف سوخت می رسید. ب: حیوانی: این نوع منحصر بود به استخوان حیوانات و مدفوع آن ها، که اولی در لابه لای خاکستر می پوسید و دومی به مصرف سوخت می رسید. ج: خاکستر؛ در هر بخشی از شهر و روستا، و در هر محلّه ای میدان یا میدانکی بود که مردم خاکسترشان را در آن جا می ریختند، هر از گاهی کسی پیدا می شد خاکسترها را برای مزرعه اش می برد. و همه جا پاک و تمیز بود.

جواب:

جواب: آن کسی که آن مزبله را متصرف است، حکم به مالیکت او می شود (1). تا این که در مرافعۀ شرعیّه، مدعی به اثبات برساند که ید او ید عدوان است. و امر به بیّنه و قبول شاهد و امثال آن موقوف است به نظر و رأی هر کس که مرافعه می کند و اهل مرافعه باشد.

66- سؤال:

66- سؤال: زید با عمرو ادعای ملکی می کند؛ که ملک مزبور قریب به پنجاه سال است که در تصرف پدر زید بوده است. و پدر زید متوفّی شده و ملک مزبور انتقال یافته به زید و در تصرف زید هنوز می باشد. الحال ورثۀ عمرو ادعا می نمایند که این ملک از پدر ما بوده است و پدر تو و خود تو که زید باشی جبراً متصرف شده اید. و شاهدی چند در این باب ورثۀ عمرو دارند. آیا شاهد با کی و قسم با کی است؟،؟

جواب:

جواب: شاهد بر ورثۀ عمرو است. و هرگاه عاجز شوند، قسم متوجه ورثۀ [پدر] زید می شود. و این امور بدون مرافعه نمی شود. و هر کس اهل مرافعه است حکم آن را می داند.

67- سؤال:

67- سؤال: شخصی طاحونۀ خرابه را تعمیر نموده. و ورثۀ زید درمقام ادعا بر آمده اند که این طاحونه از جدّ ما است به چه سبب آن را تعمیر نموده[ای]. و طاحونۀ معموره مسمّی و مشهور به اسم جدّ ایشان [است]. و عامر طاحونه [اظهار] می نماید که پدرش از