جامع شتات جلد 8 صفحه 149

1- کذا- و لکن الاصح: فلا.

2- کذا.- فعلی هذا، ما اختاره هو الاقوی، و هذا القول هو الاظهر. فی نظره قدس سره.

و القول الاخر فی المسئلۀ، هو کونها من باب بیّنۀ المدعی. فیجوز الانتزاع من ید بکر. و هذا القول ضعیف. بل القولان کلاهما ضعیفان. و الحق انّه اصل برأسه. و یختلف الحکم فیه باختلاف الموارد (1).

96- سؤال:

96- سؤال: در نوره خانۀ حمام دو سه نفر نوره می کشیدند. یکی از آن ها نوره به دیگری پاشید که چشم آن شخص را کور کرده است. بعد از آن، آن شخص منکر شده که من نوره را به فلان شخص پاشیده ام به تو نپاشیده ام. در این صورت حکم به «لوث» است؟ یا «قسامه»؟ یا «بیّنه»؟ و قسم و شرایط لوث و قسامه، چه چیز است؟ و این محلّ لوث و قسامه است یا حکم دیگر دارد؟

جواب:

جواب: هرگاه آن شخص مقرّ است به این که «جنایت از فعل من به عمل آمده و لکن من قصد ترا نداشتم و قصد دیگری را داشتم» که بنابر این، جانی مدعی خطا است. پس اگر مجنّی علیه بگوید که «قصد من کردی» که از باب شبه عمد شود، و بیّنه هم نیست، قول جانی مقدم است با یمین. و لیکن از برای ضمان عاقله، پر ثمره ندارد. زیرا که به اقرار جانی دیه بر عاقله ثابت نمی شود، مگر با بیّنه، یا اقرار عاقله. و دیه متوجه جانی است در مال خودش. چنان که در شبه عمد چنین است.

و هرگاه جانی منکر است و می گوید این جنایت از فعل من به عمل نیامده است؛ در آن جانیز قول جانی مقدم است با یمین. مگر این که لوثی از برای حاکم حاصل شود، و به قسامه رجوع شود. و در صورت ثبوت لوث و قسامه نیز، به قسامۀ مجنّیا علیه، چیزی بر عاقلۀ جانی لازم نمی آید (چنان که به اقرار جانی هم چیزی بر عاقلۀ او لازم نیست) بل که دیه متوجه خود جانی می شود.

و چون معنی لوث «حصول ظنّ قوی است از برای حاکم جایز الحکم»، قسامه را هم