جامع شتات جلد 9 صفحه 109

1- در نسخه: نیست.

2- مسالک، ج 2 ص 344 ط دار الهدی.

29- سؤال:

29- سؤال: هرگاه کسی موی ریش دیگری را بکند، دیۀ او چه قدر است؟

جواب:

جواب: هرگاه تمام موی ریش او را بکند، دیۀ کامله را باید بدهد هرگاه موی دیگر بیرون نیاید. و هرگاه مو بروید؛ در آن چند قول است، اشهر و اظهر این است که رجوع بر ارش می شود. و اقوال دیگر هست که بعضی صد اشرفی گفته اند، و بعضی ثلث دیه. و در دانستن عود مو و عدم آن، به اهل خبره رجوع می شود. پس اگر مشتبه باشد، یک سال انتظار می کشند اگر بیرون آمد ارش می گیرد، و الا دیه. چنان که از بعضی از اخبار(1) مستفاد می شود.

و هرگاه قبل از انقضای مدت، مطالبۀ ارش کند، به او می دهند. به جهت آن که اگر مو بر آید، حق خود را گرفته. و اگر بر نیاید، بعض دیه را گرفته و تتمّه را می گیرد.

و هرگاه بعضی از موی ریش را کنده باشد، به آن نسبت از دیه می گیرند؛ یعنی مساحت می کنند محل موی کنده شده را و نسبت آن محل را با تمام محل ریش ملاحظه می کنند، و به آن نسبت می گیرد، خواه تفاوت داشته باشد به سبب تُنُکی و انبوهی، یا نداشته باشد.

و در صورت اخذ ارش، همان ارش را می گیرد و ملاحظۀ نسبت در آن جا نیست. و مراد از ارش این است که آن شخص را فرض می کنند که عبدی است، و قیمت آن را ملاحظه می کنند در حالی که او بر حال خود باشد، و در حالی که موی او را کنده باشند، و تفاوت قیمت را می گیرند(2).