جامع شتات جلد 9 صفحه 129

1- وسائل، ابواب دیات الشجاج و الجراح، ب 4 ح 1.

2- کافی، ج 7 ص 333، ح 4 ط دار الاضواء.

3- تهذیب، ج 10 ص 277 ح 10 ط دار الاضواء.

4- فقیه، ج 4 ص 118، ح 1 ط دار الاضواء.

مضغه شد که «پارچه گوشت» است، شصت اشرفی. و بعد از آن که استخوان حاصل شد، هشتاد اشرفی. و خلقت آن که تمام شد، قبل از دمیدن روح در آن، صد اشرفی. خواه پسر باشد و خواه دختر. بعد از ولوج روح، دیۀ تمام است که هزار اشرفی است در مرد و پانصد در زن.

و هرگاه پول نقره بگیرند (که ظاهراً کمتر از همۀ اصناف دیات است) یکی برده بالا می رود. پس بیست اشرفی، دویست درهم است، و چهل اشرفی چهار صد درهم. و هکذا تا هزار اشرفی ده هزار درهم است. و هر اشرفی یک مثقال شرعی طلای سکه دار است. و هر ده درهم هفت مثقال شرعی است. و هر مثقال شرعی سه ربع مثقال صراّفی است.

و اما مستحق دیه: پس اگر به عنوان عمد است، یعنی قصد اسقاط طفل داشته یا فعلی کرده که غالباً منشأ اسقاط است، پس دیه مختص مادر است و پدر نصیبی ندارد. و در شبه عمد خلاف است، و احوط مصالحه است.

43- سؤال:

43- سؤال: دیۀ مرد مؤمن که عمداً به قتل رسانیده باشند، به حسب وجه این زمان، چه قدر می شود؟ و تفاوت دیۀ مرد با زن، چه قدر است؟ و دیۀ قتل خطا را بیان فرمایند.

جواب:

جواب: دیۀ مرد مؤمن به حساب پول نقرۀ سکه دار، پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال است(1). و دیۀ زن نصف دیۀ مرد است. و پنج چیز دیگر هم هست و لکن چون غالباً بنابر دیه کنند، اختیار اقل می شود، به آن اکتفاء شد.

و هرگاه در اشهر حُرم باشد، یک ثلث دیه افزوده می شود.

و دیۀ خطا بر عاقله است و قدر آن همان است که در عمد است. مگر این که اگر