جامع شتات جلد 9 صفحه 161

1- تکرار، یعنی دیه بر عاقله نیست.

2- در نسخه: یا.

طلای سکه دار است.

55- سؤال:

55- سؤال: دیۀ ترکیدن استخوان دست چپ، چه چیز است؟

جواب:

جواب: دیۀ ترکیدن استخوان دست، ظاهر این است که پنج شتر باشد. چون این را «هاشمه» می گویند، و دیۀ هاشمۀ یک دست نصف دیۀ هاشمۀ سر است. و مراد از پنج شتر بیست یک(1) دیۀ کامله است. و دویست [و] شصت و دو مثقال [و] نیم، نقرۀ سکه دار است.

56- سؤال:

56- سؤال: هرگاه دو زخم کارد به دست راست زید زده باشند که پوست و گوشت آن را بریده باشد، دیۀ آن چه قدر است؟

جواب:

جواب: اولاً در زخم عمد عدوان، قصاص باید کرد؛ عرض و طول زخم را اندازه می گیرند و به همان اندازه از دست جانی می برند، و عمق اعتبار ندارد، بل که به همان قسم زخم اکتفاء می کنند. چون گاه است که آن ها در چاقی و لاغری تفاوت دارند. و هرگاه بنابر دیه باشد، چون دیۀ دست نصف دیۀ سر است، و دیۀ زخم چنینی در سر هرگاه اندکی به گوشت نشست، پنجاه یکِ(2)

دیۀ کاملۀ انسان است، در دست صد یکِ(3)

دیۀ می شود. که به پول نقره پنجاه دو مثقال و نیم به مثقال صراف است.

و هرگاه بسیار به گوشت نشسته، دیۀ آن در سر یک «پنجاه یک» و «نصف»(4)

است (که در احادیث سه شتر فرموده اند) پس حساب دیۀ دست به حساب پول نقره، هفتاد و هشت مثقال [و] ربع مثقال می شود.