جامع شتات جلد 9 صفحه 163

1- مراد از این لفظ کاربرد «ظاهر این است» می باشد که در موارد دیگر و مسائل دیگر می آورد.

2- یک پنجاهم از یک دهم دیۀ کامله.

3- تذکر: محقق قمی(ره) در این جا با «مثقال صرافی» محاسبه می کند. دیه کامله ده هزار درهم است. و در مسئلۀ شماره 42 شرح داد که: هر ده درهم، هفت مثقال شرعی است. و هر مثقال شرعی سه ربع مثقال صرافی است. مثقال شرعی: 7000=7×10÷000/10 مثقال صرافی: 5250=3×4÷7000 و دیۀ هر انگشت، یک دهم دیه کامله است، پس می شود 525 مثقال صرافی، که یک دهم آن می شود 5/52 مثقال.

59- سؤال:

59- سؤال: لب پائین زید شمشیر خورده و پوست او بریده. دیۀ او چه قدر است؟

جواب:

جواب: دیۀ جراحت لب که به این عنوان باشد، مثل زخم سر است، که صد یکِ دیۀ کاملۀ انسان است.

60- سؤال:

60- سؤال: هرگاه یکی به زخم شمشیری که به دست چپ او خورده، پوست و قدری گوشت را بریده، دیۀ آن چه قدر است؟

جواب:

جواب: به نحوی که پیش گفتیم؛ قصاص مقدم است. و هرگاه بنابه دیه شد، دیۀ آن همان است که در سؤال از زخم کارد به دست راست، گفتیم؛ که هرگاه اندکی به گوشت نشسته، دیۀ آن پنجاه و دو مثقال و نیم، نقرۀ سکه دار است. و هرگاه بسیار به گوشت نشسته اما به پردۀ روی استخوان نرسیده، هفتاد و هشت مثقال و سه ربع مثقال نقرۀ مسکوک می شود.

61- سؤال:

61- سؤال: هرگاه سر زید به ضرب چوب زخم شده، و پوست او مجروح شده، دیۀ آن چه قدر است؟

جواب:

جواب: دیۀ این زخم هم صد یکِ دیۀ کامله است. و بدان که دیۀ کاملۀ مرد به حساب پول نقره، پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال است به مثقال صرافی.

62- سؤال:

62- سؤال: هرگاه کسی بند دست چپ او زخم شمشیر دارد. و طول آن یک کره پوست را بریده و به گوشت نرسیده. دیۀ آن چه قدر است؟

جواب:

جواب: هرگاه قصاص نمی کند، دیۀ این دویست یکِ(1)

دیۀ کامله است که بیست و شش مثقال و ربع مثقال(2) می شود.