جامع شتات جلد 9 صفحه 168

1- در نسخه: بمکرها.

2- در مسئلۀ شماره 3 نیز این «تأمل» را اعلام کرد. و یک مقاله در این باره در مقدمۀ این مجلد تنظیم شده است.

و بر فرض این که نزنند، به محض تهدید یا عدم تهدید هرگاه اطفال از او خائف باشند، آثم است یا نه؟-؟

جواب:

جواب: به قدری که اصلاح حاصل شود، می توان زد. و مشهور این است که زیاده بر ده تازیانه مکروه است. و ترسانیدن ایشان هرگاه دخیل در اصلاح حال ایشان هست، گناه نیست. و اما تعزیر آن ها در معاصی (مثل زنا و لواط) موکول است به امر حاکم شرع، و باید مباشر امر آن ها مؤمن عادلی باشد که از اندازۀ تادیب بیرون نرود(1).

73- سؤال:

73- سؤال: هرگاه زوج گیسوی زوجه اش را مجموعاً ببرد و کتک بسیار هم بزند زیاده از اندازه، که بیشتر اعضای او را سیاه نماید به ضرب چوب، و دست او را شکسته باشد، به سبب تقصیری که بر او ادعا نماید که او را نامحرم دیده است. در این صورت زوجه می تواند ادعای دیه نماید یا نه؟-؟ و هرگاه می تواند؛ مشخص فرمایند که دیۀ گیس چه قدر است؟ و دیۀ بدن و دست چه قدر است؟

جواب:

جواب: محض ادعای زوج این تقصیر را بر زوجه، منشأ عقوبت نمی شود. و بر فرضی که ثابت هم شود که خود را به نا محرم نموده است هم منشأ جواز این عقوبت ها نمی شود. و دیۀ موی سر هرگاه دیگر بیرون نیاید، تمام دیۀ کاملۀ زن است که دو هزار و ششصد و پنج مثقال نقره سکه دار است(2).

هرگاه بیرون آید، مهر المثل(3)

زن را باید به او بدهد. و دیه شکستن دست هرگاه استخوان جدا نشده و خورد نشده، پس خمس دیۀ همان دست است. و هرگاه چاق شود بی عیب، دیتش چهار خمس اصل دیۀ شکستن دست است. و چون دیۀ یک دست زن به حساب پول نقره، یک هزار و سیصد و دوازده مثقال و نیم،