جامع شتات جلد 9 صفحه 75

1- عبارت نسخه: خواه خواهر و برادر پدری یا پدر مادری داشته باشد یا نه.

متأخرین آن است که دیۀ هر یک نصف دیۀ انسان است. چنان که در هر جفتی [دیۀ کامل انسان] است از اعضا. [و] مشهور میان قدماء این است که در لب بالا، یک ثلث است و در لب پائین دو ثلث است. و از جمعی دعوی اجماع بر آن نقل شده؛ مثل شیخ در مبسوط(1)، و ابن زهره. و کلام ابن ادریس هم فی الجمله مشعر به این است. و مفید(ره) ادعای ثبوت از اخبار ائمه اطهار علیهم السلام بر آن کرده. و موافق اعتبار هم هست، به جهت آن که منافع لب پائین بیشتر است از حیثیت جمال و محافظت طعام و شراب. و جمعی دیگر قائل شده اند که دیۀ لب بالا دو خمس دیه است و لب پائین سه خمس دیه. از جملۀ ایشان است شیخ در خلاف، و بر آن دعوی اجماع کرده. و روایت ابی جمیله هم دلالت بر آن دارد(2).

و قول دیگر در مسئله هست که از ابن جنید و ابن بابویه منقول است که در لب بالا نصف دیه است و در لب پائین دو ثلث. و دلیل آن «کتاب ظریف» است(3). و این قول ضعیف است. خصوصاً این که مخالف ادلّۀ دالّه بر این است که دیۀ دو لب، دیۀ کامله است لا غیر. مگر این که بگوئیم که آن در صورتی است که هر دو را با هم ببرند.

و اما قول متاخرین؛ پس هر چند خالی از قوّت نیست، چنان که ابن ادریس هم او را تقویت کرده در اول، لکن بعد گفته است که شکی نیست که زیاد بودن دیۀ لب پائین از لب بالا، اجماعی است. پس این قول خلاف اجماع خواهد بود هر چند موافق عمومات هست(4)

و حدیث موثقی هم بر مضمون آن هست(5).

و به هر حال، قول مفید(ره) در نظر حقیر اظهر از سایر اقوال می نماید. و احوط آن